ክርስቲያኖች ከጥርጣሬ ጋር ያለን ግንኙነት

በዚህ ዘመን የምንኖር ክርስቲያኖች ድንገት እንደ እንጒዳይ በአንድ ጀንበር የበቀልን ከቀድሞዎቹ ጋር አንዳችም ቊርኝት የሌለን ሰዎች አይደለንም፡፡ ከቀድሞዎቹ የእምነት አበው ጋር ጥብቅ ትስስር ያለን ነን። በተለይ ክርስትና በዚህ ረገድ ከሁለት ሺህ ዓመት በላይ የሚሆን የዳበረ ታሪክ ያለው እምነት ነው። በብዙ ነገር ከእኛ ቀዳሚ የሆኑ ሰዎች በርዕሰ ጒዳዩ ላይ ምን ብለው እንደ ጻፉ ወደ ኋላ መለስ ብለን ብንቃኝ ብዙ ትምህርት እናገኛለን።
ዶክተር ጌሪ ሌሎችም አንዳሉት እኔም እንደማስበው፦ ጥርጣሬ፣ ወደ ተጨባጭ ጥያቄ ከመጣቱ መካከል በብዙዎች ዘንድ የተጋነነ ነው። ክርስትያኖችን ወረርሽኝ ከሚያስከትሉት በጣም በተደጋጋሚ እና አሳዛኝ ችግሮች አንዱ ነው። እነዚህ ጥናቶች፣ በተከታታይ፣ በአጠቃላይ አማኞች በአብዛኛው የመጠራጠር ጉዳይ፣ እና በዋነኝነት፣ በእያንዳንዱ ሶስት ታዋቂነት ያላቸው ጥርጣሬዎች ሊፈጠር ይችላል። ከዚያ በኋላ እንዲህ ያለ አስተማማኝ ሁኔታ ለሚያጋጥማቸው ሰዎች ተጨማሪ እርዳታ ሊሆኑ የሚችሉ አግባብነት ያላቸውን በርካታ ጉዳዮችን እንመለከታለን።

አንዳንድ የንድፈ ነገረ ጉዳዮችን ብንወያይም፣ ዋነኛው አላማችን፣ በተግባራዊ ቋንቋ እና በአስተያየቶች አጠቃቀም፣ በጥርጣሬ ውስጥ ለሚታገሉ አማኞች መፈወስ ላይ ማተኮር ነው። ይህ እራሱ ሌሎችን ለመርዳት አንዳንድ ሃሳቦችን ለሚያነቡ ሰዎች ሊያመለክት ይችላል፣  ይህ ጽሑፍ ለክርስቲያኖች የተጻፈ ሲሆን ለክርስትና እውነታ ለመከራከርም አይሞክርም፣ ምንም እንኳን የመጨረሻ ማስታወሻዎች አንባቢውን በአፖሎጂስቶች አካባቢ ለማስተዋወቅ የሚያስመሰግን ስራ የሚሰሩ ተገቢውን ምንጮችን ይዘረዝራሉ።

ሀ. የችግሩን ፍቺና ሁኔታ

በብዙ የተለያዩ ጥርጣሬዎች ውስጥ በአዲስ ኪዳን ውስጥ በተወሰነ ታሪካዊ እና ዶክትሪናዊ ጽሑፎች ተቀርፀዋል።  ከሰባት የግሪክ ቃላቶች ያነሱ ስለ ጉዳዩ አንዳንድ ገጽታዎች ከዲያካሪኖ ጋር ይነጋገራሉ። ይህም ብዙውን ጊዜ አለመጠራጠርን ወይም ማመን እና ማመንታት መካከል አለመስማማት ነው።  አሁን ለእኛ ዓላማ፣ ጥርጣሬን በተለይም ስለ የክርስትና ትምህርቶች ወይም የእነሱ የግል ግንኙነት ላይ ነው።

ለእኛ በጣም አስፈላጊ የሆኑትን ሃሳቦች፣ ወይም ሰዎች ጥርጣሬዎች ሊገለጡ የሚችሉትን ሁሉ፣ የህይወት እውነታ ተብሎ ሊጠራ ይችላል።  አንድ ሰው ቢያንስ በሕይወታቸው ወቅት አንዳንድ ጥርጣሬዎች እንዳሉ ሊጠራጠር ይችላል።  የሰብአዊ ባህሪዎችን በሚመለከት ብዙ ትንታኔዎችን መሠረት በማድረግ፣ ምሁራን እንደነበሩ የተለያየ ርእሰ-ጉዳይ የህይወት ዘላቂ ዘመድ ነው፣ በሰው ልጆችም ላይ የተለመደ ነው። አንድ ተመራማሪ ስለ ሃይማኖታዊ አለመረጋጋት በተለይም "በራሳችን ውስጥ የጥያቄ ምልክቶችን ወደ ዓለም እንመጣለን ... በጥያቄ ውስጥ ያሰፈረው የጥያቄ ምልክት በጭራሽ ሙሉ በሙሉ አልተደመሰሰም" ብለዋል።  እንዲሁም አንድ ሰው ሃይማኖተኛ ያልሆኑ ሰዎች የተለዩ እንደሆኑ አድርገው እንዳይመለከቱት   የግል አስተያየት በጣም ጠቃሚ ነው።

አሁን ክርስትያን ስሆን ሁሉም ነገር ፈጽሞ የማይመስል ነው፣ ነገር ግን እኔ በእግዚአብሔር ማመን ከብዶኝ ነበር። አስተማማኝ አለመሆኑ በሰው ልጅ ሕልውና የተለመደ ነው፣ ነገር ግን ከእሱ ጋር መግባባት የተለያየ የተጋላጭነት ስጋቶች በመኖራቸው ውስብስብ እና እያንዳንዱ ዓይነት ዘወትር የሚያካትተው አንድ አካባቢ ብቻ ስለሆነ ነው፣ ስለዚህም፣ በሰብዓዊ ልምዶች ውስጥ ሌሎች ነገሮችን ወደ "መፍሰስ" የመጠራጠር ዝንባሌ አለ። በንድራዊ ደረጃ፣ ሰዎች ስብስብ ሳይሆን ተሰባስበው በመሆናቸው፣ የተለያዩ ጥርጣሬዎች ሙሉውን ሰውነት በተወሰነ ደረጃ እንደሚያካትቱ ይከራከራሉ፤ ብዙውን ጊዜ እንዲህ ዓይነቱ ሁኔታ እንደሚከሰት ያስታውቃል። ጥርጣሬዎች የተደራረቡና ብዙ ጊዜ ከአንድ በላይ ናቸው፣ ይሁን እንጂ ዋናውን አካል ትክክለኛ በሆነ መንገድ መለየት አሁንም በፈውስ ሂደት ውስጥ ትልቅ እርምጃ ነው።

በዚህም ምክንያት፣ ጥርጣሬን ለመፍታት ሁለገብ ስራ ነው፣ እውነታው ጥርጣሬው የአፖሎጂስቱ ወይም የፈላስፋዎችን ዕውቀት፣ የስሜታዊ እና ስሜታዊ-ተያያዥ ጥርጣሬዎች ከሳይኮሎጂስቱ፣ ከሥነ-ስነ-ልቦና ወይም ከአማካሪ ጋር የበለጠ የተገናኘ ይሆናል። ከፈቃዱ ጋር የተያያዙ ጥያቄዎች ምናልባት ሃይማኖታዊ ሊቃውንት ይበልጥ የተሻሉ ሊሆኑ ይችላሉ። እኔ ደግሞ ይህን ርዕሰ ጉዳይ የበለጠ ባወቅሁ ቁጥር የሶስዮሎጂያዊ፣ የሰነ-ጥበብ እና የትምህርታዊ ግንዛቤዎች በተለያዩ መስኮች ወሳኝ የሆኑ ሌሎች ገጽታዎች ምሳሌዎች ናቸው፣ ስለዚህ በርካታ ጥርጣሬዎች ያሉት በርካታ ጥርጣሬዎች አሉ።

በዚህ መሠረት አንባቢው አሁን ያለውን ምርምር የተሳሳተ መሆኑን ላለመፍጠር ሁለት ወሳኝ የኃላፊነት ማስተባበያዎች ማቅረብ አለባቸው። በመጀመሪያ፣ ይቅርታ፣ የፍልስፍና ወይም የፍልስፍና ሥነ መለኮት ጋር የተያያዙ ጉዳዮችን በማስተካከል የበለጠ እተማመናለሁ፣ ሆኖም በሳይካትሪ፣ በስነ ልቦና ወይም በማማከር ረገድ ጥሩ ባለሙያ አይደለሁም ይላሉ ዶ/ግ ጌሪ፣ እዚህ እራሴ በማጥናት እና ከሌሎች ዲፕሎማዮች ጋር በመጡ ባለሙያዎች ጋር መግባባት አለብኝ፣ በእነዚህ ጉዳዮች ዙሪያ የሰለጠኑ ሰዎችን የሚያካትት አድማጮችን ማነጋገሩ፣ የእኔን እውቀትና ልምድ የሌሎችን ግንዛቤ ለመጨበጥ እችላለሁ።

ሆኖም በአንድ ጊዜ አንድ ርዕሰ ጉዳይ በአንድ ግለሰብ ሊቀርበው ከቻለ፣ እነዚህ ሁሉ ርዕሰ ጉዳዮች እና ልዩ ስልቶች ላይ ባለሙያ መንገድ ሊሰራ የማይችል አካል ሊሆን ይችላል፣ ስለዚህ እኔ መመደቤን፣ የራሴ ስልጠና ከዚህ በላይ በተጠቀሱት መስኮች ውስጥ ቢሆንም፣ ሰዎችን ለመጉዳት ለመሞከር ቢያንስ ሌሎችን  እጥራለሁ። በክርስቲያኖች መካከል የተለመደው ችግር ሊሆን በሚችል በአንድ ርዕሰ ጉዳይ ላይ እንድፅፍ ያበረታታኛል።

በሁለተኛ ደረጃ እና በተዛመደ ተዛማጅነት ያለው ማንኛውም የሥነ-አእምሮ ወይም የስነ-ልቦና ምክርን ለማቅረብ ብቁ አይደለሁም እናም አስተያየቶቼ ይህንን ለማድረግ መሞከር የለብንም። የእኔ አላማ የጥርጣሬን ክስተት ለመቋቋም እና ደግሞ እንደ የመንፈስ ጭንቀት፣ ወይም የሕክምና ነገሮች ያሉን ሁኔታዎች የሚያካትት ሲሆን እኔ ግን የተለያዩ የክርስቲያኖችን አለመረጋጋት ጋር የተያያዙ ችግሮችን ለማስታጠቅ ብቸኛ መሆኔን መረዳት አለብኝ፣ ወይም እንደነገርኳቸው ያሉ የጤና እክሎች፣ በዚያ አካባቢ በክርስቲያን ባለሞያ እንዲስተናገድ እመክራለሁ፣ እንደዛ ቢሆን፣ የእነዚህ የመጨረሻ ችግሮች አያያዝ እኔ ባለማየቴ አይደለም።  በዚህ ህክምና ውስጥ ዋነኛው የፈውስ ጉዳይ ነው. ቲዮሪዮ በእርግጠኝነት በበርካታ አስፈላጊ እርከኖች ውስጥ ወሳኝ ነው፣ ነገር ግን ክርስቲያኖች የእኔን እና የሌሎቻቸውን አማኞች ሁኔታ እና ጥያቄ በተሻለ ሁኔታ እንዲያውቁት እና እንዲያስተውሉ የእኔ ምኞት ነው።

ለ. የክርስቲያኖች ጥርጣሬን በተመለከተ የተለመዱ የተሳሳቱ አመለካከቶች

ጥርጣሬ በአብዛኛው በክርስቲያኖች አሉታዊ በሆነ መልኩ ይመለከታል። አንድ የተለመደ አስተሳሰብ በአንጻራዊ ሁኔታ ጥቂት አማኞች እነዚህ ችግሮች  ዝም የሚባሉና የሚከለከሉ ናቸው። ብዙውን ጊዜ እውነተኞቹ አማኞች በጭራሽ ፈጽሞ ጥርጣሬ አይኖረውም፣ ወይም የአንድ ሰው በእምነት እርግጠኛ መሆን አለመቻል  ሁልጊዜ ምንም ጥሩ ውጤት ሊያመጣ እንደማይችል ብዙ ጊዜ ይከሰታል፣  እነዚህ እና ሌሎች ግን የተሳሳቱ አመለካከቶች በጣም የተስፋፉ ይመስላሉ።

1. ክርስቲያናዊ ጥርጣሬ የተለመደ ነው

አንድ ሰው ጥርጣሬ ካደረባቸው ክርስቲያኖች ጋር ረዥም ጊዜ የሚሠራ ከሆነ፣ እርግጠኛ የሆነ ጥርጣሬ የለሽ የሆኑ ብዙ አማኞች እያንዳንዳቸው አነስተኛ ቁጥር ያላቸው ይመስላቸዋል። በተመሳሳይም፣ ብዙውን ጊዜ አማኞች ይህን የመሰለ ጥርጣሬን መቀበልን እንደማያስፈልጋቸው በተደጋጋሚ ይደነቃሉ። ይህም ምናልባት በዚህ ችግር ውስጥ ብቻቸውን እንዳሉ የተሳሳተ አስተሳሰብን ለማደስ ትልቅ አስተዋጽኦ ያደርጋል። ከላይ እንደተጠቀሰው የተለያዩ ተውሳኮች ጥርጣሬዎች የሰው ልጅ ሕልውና ያላቸው ማለት ነው፣ ኦው ጊኒ እንዲህ በማለት ያስረዳል፣ "ዋነኛው የክርስቲያን ችግር አይደለም፣ ነገር ግን የሰው ችግር ነው ... የጥርጣሬ ሥር የሆነው በእምነታችን ሳይሆን በእኛ ሰብዓዊነት ውስጥ ነው።"

ታዲያ ክርስቲያን እንዴት እንደሚታመን የዚህ ክስተት "ሰብአዊነት" አሁንም ቢሆን መደበኛ ችግር መሆኑን ይጠቁማል። ብዙ የተለመዱ የሕክምና ዓይነቶች ይህን ነጥብ በግልጽ ያሳያሉ፣ ማርክ ሊትልተን ለጥያቄው መልስ ሲሰጥ፣ "ጥርጣሬ በሁሉም ክርስቲያኖች ላይ ጠንከር ማለቱ ጠፍቷል።"  ጆን እንግሰት በአንድ ወቅት ሁሉም ክርስቲያኖች ከመኔ ማመንገጥ ወደ ማምለጥ በመግባታቸው ፈጽሞ እንደማያስቀምጥ አድርጓቸዋል።  አንዳንድ ክርስቲያኖች ከደኅንነት በኋላ እንኳን በከፊል-በመጨናነቅ ውስጥ ይኖራሉ።  አንድ ሰው በጭራሽ ካልተጠራጠረ በስተቀር ፈጽሞ እውነትነቱ ፈጽሞ ሊኖር እንደማይችል የሚያስብም ስው አለ፣ በዚህ መልኩ፣ የክርስትና የማሰብ ትግል የእርሱን ጥልቅ እምነት ያመጣል። እንደ ካርል ባርዝ ገለጻ ሁሉም ክርስቲያኖች በጥርጣሬ የሚታገሉ ናቸው፣ እንዲህ ያለ አስተማማኝ ምክንያት እንዲፈጠር ስለሚያደርገው  ባህሪ ሲናገር "ክርስትያን (እና ምንም የሥነ መለያን ሊቅ) አንድም ሰው ይህንን ጉድለት ሙሉ በሙሉ ሊያስወግድ አይችልም" ይላል።  ከጊዜ በኋላ፣ "ምንም የሃይማኖት ምሑር ... . በአንዳንድ ምክንያት ወይም ሌላ ደግሞ አንድ ተጠራጣሪ ነው " የሚገርመው፣ ባርዝ ደግሞ አንደ ክላርክ ያውቃል። በአንድ  ወቅት ላይ አምላክ መኖሩን መጠራጠር እንዴት ቀላል እንደሆነ አክሎም እንዲህ ብሏል፣" የእኔ የጥርጣሬ ጥያቄ ምን እንደሆነ ታውቃላችሁ? እያንዳንዱ ስለእምነቱ በቁም ነገር እንዲያስብበት የሚወስደውን እያንዳንዱ ክርስቲያን እንደዚያ እንደሚያደርገው እጠራጠራለሁ፣ በኋላም አዲሱ አማኝ ተመሳሳይ ችግር እንዲያጋጥመው ይጠብቃል።

በታዋቂው ስታትስቲክስ ረገድ ቢል ብራይት በካምፓስ ክሩሴስ የተለያዩ ስልጠናዎች የተሳተፉ በአስር ሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች ላይ እስከ 25% የሚሆኑት ከእግዚአብሔር ጋር ስለነበራቸው ግንኙነት ዘወትር ጥርጣሬያቸውን ይጠቁማሉ።  ይህ ብቸኛው ርዕሰ ጉዳይ ቢሆንም ክርስትያኖች አስገራሚ መሆኑ አስ ፈላጊ ግምታዊ ይሆናል፣ ነገር ግን ያልተረጋጉ ሌሎች ነገሮች በሚቆጠሩበት ጊዜ ያልተመለሱትን ጸሎቶች ወይም ክርስቲያኖች ለምን እንደሚሰቃዩ፣ ወይም ስለ እምነት፣ ወይም ከስሜት ጋር የተያያዙ ጉዳዮችን አስመልክቶ በንድፈ ሀሳባዊ ጥያቄዎች ላይ፣ (ምንም ቢሆን) ክርስቲያኖች ሙሉ በሙሉ ለማምለጥ ከመጠን በላይ የሆነ ጥርጣሬ አላቸው። ምንም እንኳን በሳይንሳዊ ዳሰሳ ጥናት ላይ ለፈተና  ካልሆነ፣  ፍልስፍና ትምህርቶች ትልቅ ጥያቄ ሲጠይቅ፣  በመቶዎች የሚቆጠሩ ተማሪዎች ከ 70-90 በመቶ የሚሆኑት በአንድ ዓይነት መልኩ ጥርጣሬ እንደነበራቸው በሕዝብ ፊት ለመቀበል ፈቃደኞች ናቸው።

ያም ሆነ ይህ በክርስቲያኖች ዘንድ ጥርጣሬ እንዳያድርባቸው የሚጠበቅባቸው መሆኑ ግልጽ ሆኖ መታየት ይኖርበታል። በተለይ የጥርጣሬው ብዙ ገጽታዎች በሚታወሱበት ጊዜ ችግሩን መካድ ፋይዳ የሌለው መስሎ ይታያል። በእርግጥ፣ ያንን ጥርጣሬ ለማስያዝ በቂ ምክንያቶች ሊኖሩ ይችላሉ፣ ዛሬም በክርስቲያኖች መካከል በስፋት ከሚታወቁት ችግሮች መካከል አንዱ ሊሆን ይችላል፣ ይህ ችግሩን ለመፍታት መሞከር የበለጠ ምክንያታዊ ያመጣል።

2. እውነተኛ አማኞች ፈጽሞ ጥርጣሬ የላቸውም

ጥቂቶቹ ደግሞ እውነተኛ አማኞች በእውነቱ ፈጽሞ አይጠራጠሩም፣ ምክንያቱም ጥርጣሬ ከእምነት ተቃራኒ ነው ይባላል።  የእኛን የመግለጥ ፍቺ ለማንፀባረቅ እዚህ ነጥብ ሊረዳን ይገባል፣ ምክንያቱም በእርግጠኝነት አለመጠራጠር እምነትን የሚነካ ቢሆንም፣ ተቃራኒዎች አይደሉም። ይህ ጥርጣሬ በሁለት አቀራረቦች መካከል እንደ ማመንታት ተደርጎ ሲገለጽ እምነት  አይደለም፣ ስለዚህ በመጀመሪያ ደረጃ የግድ ማመዛዘን እንዳለበት፣ ቢያንስ እውነተኞቹን አማኞች ከማይተማመን ወይንም እምነትን የሚቃረኑ ጥርጣሬዎችን የሚያስቀይር አንዳች ነገር የለም፣ ጥርጣሬ ወደ መሻሻል ደረጃ ሊያደርሰው ይችላል፣ ነገር ግን ማመን አለማመን ወይም አለመታመን፣ ጥርጣሬ የለውም።  ሳይንቲስ እንደገለፀው ወደ አለመታመን ጥርጣሬ ለመፍጠር የሚደረግ ሙከራ በሁለት ደረጃዎች መካከል ያለው ልዩነት የሁለቱን ወገኖች (የጭቆና አምነትን) መምረጥ ይመስላል።

"ጥርጣሬ ማለት ማመዛዘን ወይም ተቃርኖ አለመሆኑን በማስረገጥ" "በጥርጣሬና በጥርጣሬ መካከል ማመዛዘን ማመቻቸት ብቻ ነው" ብሎ በማስረገጥ እንዲህ ይላል-"ጥርጣሬ ብቻ አይደለም .."  ትንሹን ይስማማል: ጥርጣሬ ግን እምነት አይደለም. . . . አለመጠራቱ አንድ ቦታ አለ የሚባል ነገር አለ፣ ነገር ግን አንድ ሰው በእግዚአብሔር ሊጠራበት እና ፍጹም የሆነ እምነት አለው፣ ጥርጣሬ ያለመረጋጋት ነው፣ በመንገድ ላይ መንፈሳዊ ጎዳና ነው።

ነገር ግን ለሁለተኛ ተቃውሞ ሊነሱ ለሚችሉ ብዙ ክርስቲያኖች፣ ከትርጉሞች ጉዳይ የበለጠ ወሳኝ ጉዳይ አለ።  ቅዱሳት መጻሕፍት የሚያስተምሩት የትኛው ጥያቄ እዚህ ላይ ወሳኝ እንደሆነ እና እውነተኛ አማኞች ጥርጣሬን ሊፈጥሩበት ያለውን አመለካከት ይደግፋል። በሁለቱም ኪዳናት ውስጥ አማኞች በግልጽ በተለይም እንደ መከራ እና ክፉ ርእሰ-ሀሳትን፣ ስለ እግዚአብሔር ህዝብ በግለሰብ ጉዳይ እና ስለ አንድ እምነት  ማስረጃዎችን በግልጽ ይናገራሉ። በእያንዳንዱ በእነዚህ ርዕሰ ጉዳዮች፣ ጥርጣሬ ያላቸው አማኞች በግልፅ ይገለጣሉ።

ለምሳሌ፣ የኢዮብ ታሪክ በደንብ ይታወቃል፣ ነገር ግን ይህ ጻድቅ ሰው በተደጋጋሚ ጊዜ እግዚአብሔርን በስህተት እንደከሰለ እና ጥቂት የእርሱን ትችቶች በትክክል እንዴት እንደነበሩት አስባለሁ።  በተመሳሳይም፣ በርካታ መዝሙሮች በጣም ከባድ የሆኑ ሁኔታዎች አንዳንዴም አንዳንድ ችግሮችን ብቻ ሳይሆን ወደ እግዚአብሔር ይጮህ ነበር፣ ነገር ግን በእርሱ ላይ በደል እንደሚፈጽሙ እና ከእስራኤል ጋር ያለውን ቃል ኪዳን እንደሚተላለፍ ነግረውታል።

እነዚህ የብሉይ ኪዳን ምንባቦች በዚህ ምዕራፍ ቀደም ሲል የተጠቀሱትን የጥርጣሬ እዉነታዎች በእርግጥ የሚያረጋግጡ ቢሆኑም፣ እነዚህ መግለጫዎች ከአዲስ ኪዳን አይቀሩም (ሉቃ 7: 1-11 18-30 ማቴ 11) የሆነ ይመስላል። ብዙም የሚታወቅ ትዕይንት ውስጥ፣ መጥምቁ ዮሐንስ ከጊዜ በኋላ የእሱ ሞት ምን ሊሆን እንደሚችል በመጠባበቅ እስር ቤት ውስጥ ነበር። ሁለት ጥያቄዎችን ለመጠየቅ ከደቀመዛሙርቱ ወደ ኢየሱስ ላካቸው፣ ዮሐንስ ኢየሱስ መሲህ መሆኑን ወይንም ሌላ ሰው እየፈለገ እንደሆነ ለማወቅ ፈልጎ ነበር፣ ይህ በጣም አስገራሚ ክስተት ሲሆን በሃያኛው ምዕተ-አመት የመጨረሻ አጋማሽ ላይ ስለሰማንበት አንዳንድ ጥያቄዎች በጣም ተመሳሳይነ አለው፣ በመጥምቁ ዮሐንስ አእምሮ ውስጥ ምን እንደነበረ በትክክል ማወቅ አስቸጋሪ ነው፣ ነገር ግን በእሱ ላይ በተከሰተው ስሜታዊ ሁኔታ የተነሳ እምነቱ የመነመነ ይመስላል።  ኢየሱስ የሰጠው መልስ አስገራሚ ነው፣ ዮሐንስ በጥርጣሬው በመገጣጠም ከማሳዘን ይልቅ፣ ወደ ዮሐንስ ደቀመዛሙርቱ ተመልሰው ኢየሱስ ያደረጋቸውን ተዓምራት እንዲነግሩት ነገራቸው (ማቴ 11 4-5፣ ለቁ 7፡ 21-22)።  ኢየሱስ በመጥምቁ ዮሐንስ ጥያቄው በመሲህነቱ ላይ ያለውን እውነት በተመለከተ በመሠረታዊ ጥያቄዎች መልስ ሰጥቷል።  ኢየሱስ ስለ ራሱ እንዳይሰናከል ከሰጠው ማሳሰቢያ በኋላ፣ ኢየሱስ ትልቁን ሰው የተወለደውን ሰው (ማቴ 11፡ 6-11, ሉቃ 7፡ 23-28). ኢየሱስ ጥያቄዎቹን በመልሱ አሟላ፣ ከዚያም በጥርጣሬው ወቅት አወድሶታል፣ ይህ ትረካ አሳማኝ ማስረጃዎች ያሳያል።

 የአዲስ ኪዳንም ምሳሌ ደግሞ ከሞት የተነሳውን የኢየሱስን ራዕይ ካላየ በስተቀር "ቶማስን መጠራጠር" (ዮሐንስ 20፡ 24-29) በግልጽ የተነገረለት ምንባብ ነው። ምንም እንኳን ኢየሱስ ቶማስ ከትንሣኤው በኋላ እርሱን የተመለከቱትን የዓይን ምስክርነቶችን አለመቀበል ቢቃወመውም፣ የቶማስና ጥርጣሬውን ገልጾ ነበር (አለመታመን ከሆነ ቁ. 20)፣ ኢየሱስም እንደገና፣ አንዳንድ ማስረጃ የቀረበ ቶማስ አስጠንቅቋል፣ መጥምቁ ዮሐንስ የኢየሱስ ምስክሮች ተከስተው ካቀረቡለት በኋላ ተዓምራዊ በሆነ መልኩ እምነት እንደነበረው ተረድተዋቸዋል፣ ቶማስ ግን ኢየሱስን ሚጠይቀውን ተመሳሳይ ምስክርነት ለማመን አልሞከረም።

የብሉይና አዲስ ኪዳን ምሳሌዎች በቅዱሳት መጻሕፍት ውስጥ የሚገኙ እውነተኛ አማኞች ጥርጣሬ እንዳላቸው ለማሳየት በቂ መሆኑን ለማሳየት ይችላል፣ ነገር ግን በባህላዊ ጉብዝና ላይ፣ ውይይታችን የሚያሳየው እውነተኛ አማኞች በፍጹም አለመጠራጠላቸውን ነው፤ ሁለት ዋና ችግሮችን ሊያስከትል ይችላል፣ አንደኛ፣ ይህ የተሳሳተ ግንዛቤ በእርግጠኝነት ያልተለመዱ ስለሆኑ አማኞች ላይ ከፍተኛ ጉዳት ሊያደርሱ ይችላሉ፣ ግኝት እንዳሉት፣ "የተሳሳተ አለመግባባት የበለጠ ጭንቀት ያስከትላል እናም ተጠራጣሪ ለሆኑ ህዝቦች እንዲህ አይነት ህዝብን ያመጣል።"  

ሁለተኛ፣ ይህ ተቃውሞ በእውነት ስለ ጥርጣሬ አንድ አሳሳቢ ጉዳይ አያስብም፣ ያም ማለት ሁሉንም ጥርጣሬ በቁም ነገር መወሰንና መወሰድ ይገባዋል። በአብዛኛዎቹ አማኞች ጥርጣሬን አስቸጋሪ እንዳይሆኑ ምክንያት አልተደረገም፣ እናም ጥርጣሬው ከማያምነው ጋር ተመሳሳይ አይደለም ፣ አለመሆኑ አንድ ሰው እምነቱን በጥላቻ፣ በተለይም ለማደግ እና ለመሰራጨት ከተፈቀደ ሊጎዳ አይችልም ማለት አይደለም፤ በእግዚአብሔር ጸጋ፣ እንዲህ ዓይነቱ ጥያቄ መሰየም እና መወሰድ አለበት።

3. ክርስቲያናዊ ጥርጣሬ ምንጊዜም መጥፎ ነው

ሌላው ተደጋጋሚነት ደግሞ ጥርጣሬ ሁሌም አሉታዊ ምልክት ነው፣ እናም ምንም ውጤት ሊያመጣ አይችልም ማለት ነው። ይህ ግን እራሳቸውን ከጥርጣሬዎቻቸው ጋር የተዋጉ እና በሌሎች ውስጥ የፈውስ ሂደትን የተመለከቱ የክርስትና ተመራማሪዎች የደረሱበት የመደምደም ተቃራኒ ነው። ቻርል ሃምሜል እንዲህ በማለት ያስረግጣል፣ "ጠንካራ እምነት በጥርጣሬ ውስጥ መግባባት ሊፈጠር ይችላል፤ ቅድስና እና እምነት በፈተናው ውስጥ ይዘጋጃሉ።"  ሁሉም ተመልካች ማለት እምነት ብቻ ሳይሆን የክርስትና እድገትና በተሻለ እርግጠኝነት፣ አገልግሎት (በአብዛኛው ከእውነተኛ አለመረጋጋት ጋር ሊመሳሰል ይችላል)።

በመጨረሻው ተቃውሞ በምንሰጠው ምላሽ ውስጥ፣ በሁለቱም በብሉይና በአዲስ ኪዳን ውስጥ በርካታ አማኞች ጥርጣሬን ያሳጡ ነበር። በአንዳንድ ሁኔታዎች በእግዚአብሔር ላይ የሚቀርቡት ቅሬታዎች ከተለመደውና በሚገርም ጠንካራነት ይታያሉ። ጥርጣሬው ጥሩ ውጤት ሊያስገኝ እንደሚችል የሚጠቁሙትን ከላይ ከተጠቀሱት በምህንድስና የሚሰጥ ምስክርነት በተጨማሪ ከእነዚህ አጋጣሚዎች መረጃ አለ ወይ? በኢዮብ ላይ፣ ከእግዚአብሔር ጋር መገናኘቱ የእርሱን ጥርጣሬ፣ ንስሃ እና በእግዚአብሔር መታመን፣ ወደ በርካታ በረከቶቹ እንዲመራ አስችሏል (ኢዮብ 42)፣ ምንም እንኳን ብዙ ጥርጣሬን የሚያመለክቱ ብዙ ጥቅሶች ቢኖሩም፣ አንዳንድ ጊዜ በጥያቄ እና ተስፋ በመቁረጥ ወደ ጥሩ የአክብሮት መንፈስ የተሸጋገረ ነው (መዝ 42: 5-6, 11; 43 5)።

በመጥምቁ ዮሐንስ ላይ፣ በጥርጣሬው ውስጥ እንኳን (እና እንዲያውም በጊዜ ውስጥ!) ኢየሱስ በድል አድራጊነቱ እንደተገኘ ይታመናል፣ ምክንያቱም ኢየሱስ ስለ ዮሐንስ ያለውን ታላቅ ምስጋና (ማቴዎስ 11 11፣ ሉቃ 7 28) ያመለክታሉ።  ቶማስ ግን የኢየሱስ ቀጥተኛ ተጸኖት ቢኖረውም ቶማስ እጅግ በጣም ጥልቅ የሆነ ጥርጣሬ የነበረው የኢየሱስን መለኮትነት አስደናቂ እውቅና አስገኝቶለታል (ዮሐንስ 20 28)።

ምንም እንኳን ጥርጣሬ በተከሰተ ቁጥር  ከባድ ጉዳይ ቢሆንም፣ በጥሩ ሁኔታም ወደ እምነትና አምልኮት ድል ይደፍናል። በቶማስ ላይ፣ የቤተክርስቲያን ትውፊት በዚህ ነጥብ ማመን ነው። ይህ ደቀመዛሙርቱ ለመካከለኛው ምስራቅ በሰማዕት ስነ-ስርዓት ውስጥ ለሚሰጡት አገልግሎት መሰጠቱ ጥርጣሬ ነበር፤ ያም ሆነ ይህ ጥርጣሬ በአማኙ ሕይወት ውስጥ አዎንታዊ እድገት እንዲኖረው ሊያደርግ ይችላል።

ሁሉም ዓይነት ጥርጣሬ ጎጂ እንዳልሆነ የተረጋገጠ ነው። አንዳንድ ጊዜ አንድን ነገር ከመቀበላችን በፊት እውነት መሆኑን ማረጋገጥ ያስፈልገን ይሆናል። የሚነገረንን ሁሉ ሳንጠራጠር መቀበል አለባችሁ የሚል ሃይማኖታዊ ምክር አደገኛና አታላይ ነው። እርግጥ ነው፣ መጽሐፍ ቅዱስ ፍቅር “ሁሉን ያምናል” ይላል። (1 ቆሮንቶስ 13:7) አንድ አፍቃሪ ክርስቲያን ቀደም ሲል በታማኝነታቸው የሚያውቃቸው ሰዎች የሚናገሩትን ሳይጠራጠር ይቀበላል። ሆኖም የእግዚአብሄር ቃል ‘ቃልን ሁሉ ከማመን’ እንድንቆጠብ ያስጠነቅቃል። (ምሳሌ 14:15) አንዳንድ ጊዜ የአንድ ሰው ያለፈ ታሪክ እንድንጠራጠር የሚያደርግ ምክንያት ሊሰጠን ይችላል። መጽሐፍ ቅዱስ “[አታላይ ሰው] በቃሉ አሳምሮ ቢናገርህ አትመነው” በማለት ያስጠነቅቃል። ምሳሌ 26:24, 25

ሐዋርያው ቅዱስ ዮሐንስም ክርስቲያኖች በጭፍን የሚያምኑ እንዳይሆኑ አስጠንቅቋል። “መንፈስን “በመንፈስ የተነገሩ ቃላትን፣” ሁሉ አትመኑ፣ ነገር ግን መናፍስት “በመንፈስ የተነገሩት ቃላት፣” ከእግዚአብሔር ሆነው እንደ ሆነ መርምሩ” ሲል ጽፏል። (1 ዮሐንስ 4:1) አንድ ‘ቃል፣’ አንድ ትምህርት ወይም ሐሳብ ከእግዚአብሄር  የመነጨ ሊመስል ይችላል። ይሁን እንጂ በእርግጥ ከእግዚአሄር የመጣ ነውን? ሐዋርያው ዮሐንስ “ብዙ አሳቾች ወደ ዓለም ገብተዋልና” በማለት ስለተናገረ በመጠኑም ቢሆን መጠራጠር ወይም ለመቀበል አለመቸኮል በእርግጥም ጥበቃ ሊሆን ይችላል።⁠2 ዮሐንስ 7

አዎን፣ አንድ ነገር እውነት መሆኑን በቅን ልቦና ተነሳስቶ በትሕትና መመርመር ብዙውን ጊዜ አስፈላጊ ነው። ይህ ጽኑ እምነታችንን እንዲሁም ከእግዚአሄር ጋር የመሠረትነውን እምነት ሊያናጋ የሚችል መሠረተ ቢስና ጎጂ የሆነ ጥርጣሬን በአእምሯችንና በልባችን ውስጥ እንዲያድግ ከመፍቀድ የተለየ ነው። ይህ ዓይነቱ ጥርጣሬ ብዙውን ጊዜ እምነት እንድናጣ በማድረግ ወይም አመለካከታችንን በማዛባት ጥሩ ውሳኔ ለማድረግ እንቅፋት ይሆንብናል። ሔዋን እግዚአብሄርን እንድትጠራጠር ለማድረግ ሰይጣን በአእምሮዋ ውስጥ ጥርጣሬ እንዴት እንደዘራ እናስታውሳለን “በውኑ እግዚአብሔር ከገነት ዛፍ ሁሉ እንዳትበሉ አዝዞአልን?” በማለት ጠየቃት። (ዘፍ. 3:1) ይህ ቅን የሚመስል ጥያቄ የፈጠረባት ጥርጣሬ በውሳኔዋ ላይ አሉታዊ ተጽዕኖ አሳድሯል። ይህ የሰይጣን ዓይነተኛ ዘዴ ነው። በመርዛማ ቃሉ እንደሚናደፍ ጸሐፊ የአግቦ አነጋገርን፣ ከፊል እውነትነት ያላቸውን ነገሮችና ሐሰትን መሣሪያ አድርጎ በመጠቀም ረገድ የተካነ ነው። ሰይጣን በዚህ መንገድ ጥርጣሬ በመዝራት ሥፍር ቁጥር የሌላቸውን ጤናማና በመተማመን ላይ የተመሠረቱ ወዳጅነቶችን አበላሽቷል።⁠ገላትያ 5:7-9

ደቀ መዝሙሩ ቅዱስ ያዕቆብ ይህ ዓይነቱ ጥርጣሬ የሚያስከትለውን ጉዳት በግልጽ ተገንዝቧል። ፈተና በሚያጋጥመን ጊዜ እግዚአብሄርን በነፃነት የመቅረብ ግሩም መብት እንዳለን ጽፏል። ሆኖም ቅዱስ ያዕቆብ ወደ እግዚአብሄር የሚጸልይ ሰው “በምንም ሳይጠራጠር በእምነት ይለምን” በማለት አስጠንቅቋል። ከእግዚአብሄር ጋር ባለን እምነት ረገድ ተጠራጣሪዎች ከሆንን ‘በነፋስ እየተገፋና እየተነቃነቀ እንዳለ የባሕር ማዕበል’ ያደርገናል። ‘ሁለት አሳብ እንዳለው በመንገዱ ሁሉ እንደሚወላውል’ ሰው እንሆናለን። (ያዕቆብ 1:6-8) እምነታችን በጥርጣሬ ሊሞላና በመጨረሻም ወላዋይ ልንሆን እንችላለን። ከዚያም በሔዋን ላይ እንደደረሰው አደገኛ ለሆኑ ለሁሉም ዓይነት አጋንንታዊ ትምህርቶችና ፍልስፍናዎች ጥቃት የተጋለጥን እንሆናለን።

 ራሳችንን አሳች ከሆነ ጥርጣሬ መጠበቅ የምንችለው፣  ከሰይጣን ፕሮፓጋንዳዎች በመራቅና እኛን ‘በእምነት ለማጽናት’ እግዚአብሄር ካዘጋጃቸው ፕሮግራሞች ሙሉ በሙሉ በመጠቀም ነው።⁠1 ጴጥሮስ 5:8-10

ጥሩ መንፈሳዊ የአመጋገብ ልማድ ማዳበር የግድ አስፈላጊ ነው።  “ሰውነታችን በሚያርፍበት ጊዜ እንኳን ሳይቀር በውስጡ ለሚያካሂደው ኬሚካላዊ ሂደትና ወሳኝ የሆኑት አባላካላት ሥራቸውን እንዲቀጥሉ የማያቋርጥ ኃይል ማግኘት ያስፈልጋቸዋል። እንዲሁም ብዙዎቹ ሕብረ ሕዋሳት የተገነቡበት ሕዋሳት አለማቋረጥ በአዲስ መተካት ይኖርባቸዋል” በማለት ተናግረዋል። በመንፈሳዊ ጤንነታችን ረገድም ሁኔታው ከዚህ ጋር ተመሳሳይ ነው። መንፈሳዊ ምግብ ዘወትር ካልተመገብን እምነታችን ምግብ እንዳጣ ሰውነት ቀስ በቀስ ይዳከምና በመጨረሻም ይሞታል። ኢየሱስ ክርስቶስ “ሰው ከእግዚአብሔር አፍ በሚወጣ ቃል ሁሉ እንጂ በእንጀራ ብቻ አይኖርም” ብሎ በተናገረ ጊዜ ይህን ጠበቅ አድርጎ ተናግሯል። ማቴዎስ 4:4

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ “እምነት ከመስማት ነው፣ መስማትም የእግዚአብሄርን ቃል ነው” ሲል ጽፏል። (ሮሜ 10:17) በመጀመሪያ የእግዚአብሄርን ቃል በመመገብ በእግዚአብሄር፣ በተስፋዎቹና ላይ ያለንን እምነትና ትምክህት ገንብተናል ማለቱ ነው። እርግጥ ነው፣ የሰማነውን ሁሉ እንዲሁ በጭፍን አላመንንም። በቤርያ ይኖሩ የነበሩ ሰዎች እንዳደረጉት አድርገናል። ‘ነገሩ እንደተባለው መሆኑን ለማረጋገጥ ቅዱሳን ጽሑፎችን ዕለት ዕለት መረመርን።’ (የሐ. ሥራ 17:11) ‘በጎ፣ ደስ የሚያሰኝና ፍጹም የሆነውን የእግዚአብሄር ፈቃድ ፈትነን ያወቅን’ ሲሆን የሰማነው ነገር እውነት መሆኑን ፈትነን አረጋገጥን። (ሮሜ 12:2፤ 1 ተሰሎንቄ 5:20, 21) ከዚያ በህዋላ እግዚአብሄር የተናገረው ቃልና የገባቸው ተስፋዎች ሙሉ በሙሉ ፍጻሜያቸውን እንደሚያገኙ ይበልጥ እየተገነዘብን ስንሄድ እምነታችን ተጠናክሮ መሆን አለበት። ኢያሱ 23:14፤ ኢሳይያስ 55:10, 11

አሁን ፈታኝ የሚሆነው ነገር እምነታችንን ጠብቀን መኖር እንዲሁም በእግዚአብሄር ላይ ያለንን ትምክህት ሊያዳክም የሚችል ማንኛውንም ዓይነት ጥርጣሬ ማስወገድ ነው። ይህንንም ለማድረግ ቅዱሳን ጽሑፎችን በየዕለቱ መመርመር ይገባናል። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ “በኋለኞች ዘመናት አንዳንዶች መጀመሪያ ላይ ጠንካራ እምነት የነበራቸው የሚመስሉ የሚያስቱ መናፍስትንና በውሸተኞች ግብዝነት የተሰጠውን የአጋንንትን ትምህርት እያደመጡ፣ ሃይማኖትን ይክዳሉ” በማለት አስጠንቅቋል። (1 ጢሞቴዎስ 4:1) እነዚህ አሳሳች አነጋገሮችና ትምህርቶች በአንዳንዶች አእምሮ ውስጥ ጥርጣሬን በመፍጠር ከእግዚአብሄር ያርቃቸዋል። ታዲያ መከላከያችን ምንድን ነው? ‘በእምነትና በተከተልነው በመልካም ትምህርት ቃል መመገባችንን’ መቀጠል ነው። 1 ጢሞቴዎስ 4:6

እንደዚህ ያለው ምግብ ተትረፍርፎ ባለበት በአሁኑ ጊዜ አንዳንዶች ‘የእምነትን ቃል ለመመገብ’ ፈቃደኞች አለመሆናቸው የሚያሳዝን ነው። ከምሳሌ መጽሐፍ ጸሐፊዎች መካከል አንዱ እንደተናገረው የተትረፈረፈ መንፈሳዊ ምግብ በቀረበበት ቦታ ወይም በምሳሌያዊ አነጋገር ድል ያለ መንፈሳዊ ድግስ ባለበት ግብዣ ላይ ቢገኙም ምግቡን ለመጉረስና ለማላመጥ የሚታክቱ ሰዎች ይኖራሉ። ምሳሌ 19:24፤ 26:15። ይህ በጣም አደገኛ ነው።  የጤንነት ጉድለት በስው ላይ ከሚያመጣው አንዱ “ሰውነት ያከማቸውን የራሱን ፕሮቲን መመገብ ሲጀምር ጤንነት ወዲያው መቃወስ ይጀምራል” ። አንድ ስው ረሃብ ሲያጠቃው ሰውነቱ በመላው አካላቱ ውስጥ የተከማቸውን ኃይል መጠቀም ይጀምራል። ይህ ኃይል ሲሟጠጥ ሰውነቱ እድገት ለማድረግና  ሕዋሳቱን ለማደስ አስፈላጊ የሆነውን ፕሮቲን መጠቀም ይጀምራል። ወሳኝ የሆኑ የሰውነት አካላት ሥራቸውን ማከናወን ያቆማሉ፤ ከዚያም ብዙም ሳይቆይ ጤንነትህ ይቃወሳል።

በመጀመሪያው መቶ ዘመን ክርስቲያን ጉባኤ ውስጥ በነበሩ አንዳንዶች ላይ በመንፈሳዊ ሁኔታ የደረሰው ነገር ከዚህ ጋር የሚመሳሰል ነው። ቀደም ሲል በተመገቡት መንፈሳዊ ምግብ ብቻ ለመቆም ሞከሩ። የግል ጥናታቸውን ችላ በማለታቸው ምክንያት ሳይሆን አይቀርም፣ በመንፈሳዊ የተዳከሙ ሆኑ። (ዕብራውያን 5:12) ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ለዕብራውያን ክርስቲያኖች ሲጽፍ “ስለዚህ ከሰማነው ነገር ምናልባት እንዳንወሰድ፣ ለእርሱ አብልጠን ልንጠነቀቅ ያስፈልገናል” በማለት ይህ ሁኔታ ያለውን አደጋ ገልጿል። “እንዲህ ያለውን ታላቅ መዳን ቸል” የምንል ከሆነ ወደ መጥፎ ልማድ ለመንሸራተት ምን ያህል ቀላል እንደሆነ ያውቅ ነበር። ዕብራውያን 2:1, 3

የሚያስገርመው የተመጣጠነ ምግብ የማይመገብ ሰው ሁሉ የግድ በሽተኛ ይመስላል  ማለት አይደለም። በተመሳሳይም አንድ ሰው በመንፈሳዊ የተራበ መሆኑ ቶሎ ላይታወቀው ይችላል። በመንፈሳዊ በሚገባ ሳንመገብም እንኳ ጤነኛ መስለን ልንታይ እንችላለን! ይህ ሊሆን የሚችለው ግን ለአጭር ጊዜ ብቻ ነው። በመንፈሳዊ መዳከማችን፣ መሠረተ ቢስ ለሆነ ጥርጣሬ መጋለጣችንና ለእምነት በብርቱ መጋደላችን ማቆማችን የማይቀር ነው። (ይሁዳ 3) ለሌላ ሰው በግልጽ ባይታይም እንኳ እውነተኛውን መንፈሳዊ አመጋገባችንን በሚገባ እናውቀዋለን። ስለሆነም የግል ጥናት ማድረጋችንን መቀጠል ከምርጫ ውስጥ አይገባም፣ ጥናታችንን ከቀጠለን፣ ሊከስትብን ካለው መንፈሳዊ ችግር እንድናለን። ጥርጣሬን በብርቱ እንዋጋለን። ቀላል የሚመስልን ህመም ወይም እየተመላለሰ ወደ አእምሮ የሚመጣን ጥርጣሬ ችላ ብሎ ማለፍ አደገኛ ውጤት ሊያስከትል ይችላል። (2 ቆሮንቶስ 11:3) ‘የምንኖረው በእርግጥ በመጨረሻዎቹ ቀናት ውስጥ ነው፤ ሰይጣን የጥርጣሬ ዘሮች በአእምሮአችን ውስጥ መዝራት ይወዳል። ለመንፈሳዊ አመጋገባችንን የቸልተኝነት ዝንባሌ በማሳየት አሳሳች የሆኑ ትምህርቶቹ በቀላሉ እንዲያጠምዱን አንፍቀድ። (ቆላስይስ 2:4-7) ቅዱስ ጳውሎስ ለወጣቱ ለጢሞቴዎስ የተሰጠው ምክር ለኛም ለትምህርታችን ስለተጻፈ በሥራ እንተርጉመው። “በተማርንበትና በተረዳነው [“እንድንታመን በተደረግንበት፣” ነገር ጸንተን” መኖር እንድንችል ‘ቅዱሳን መጻሕፍትን’ በደንብ እናጥና። 2 ጢሞቴዎስ 3:13-15

ይቀጥላል...