ራስህን ከሌሎች ጋር ማወዳደር/የቅናት ስሜት

ስሜቶች

ስሜቶች አዎንታዊ ወይም አሉታዊ ሥነ-ልቦናዊ ምላሾችን (ወይም ሁለቱንም) እና አካላዊ መግለጫዎችን ፣ ብዙውን ጊዜ በግዴለሽነት የሚመጡ ውስብስብ የስነ-ልቦና ሂደቶች ናቸው። ስሜቶች ብዙውን ጊዜ ስለ ውስጣዊ አካላት ፣ ነገሮች ወይም በመካከላቸው ያሉ ግንኙነቶች በእውነታው ወይም በአዕምሮ ውስጥ ካለው ስሜት ፣ አስተሳሰብ ወይም እምነት ጋር ይዛመዳሉ። እነሱ በተለምዶ ከመነሳሳት ይልቅ በድንገት  ይነሳሉ። 

ስለ ነገሮች ምን እንደሚሰማን የሰዎች ዋና ጉዳይ ነው ፣ ምክንያቱም ስሜቶች በአካላችን መካከል በአካላዊ አመለካከቶቻቸው እና በዓለም ምስሎች እና በአዕምሯችን በአዕምሯቸው እና በአስተያየቶቻቸው መካከል ስለሚስማሙ ነው። በሰውነታችን ውስጥ ያሉ አካላዊ ልምምዶች እና ባዮኬሚካዊ ግብረመልሶች በንቃተ ህሊና ውስጥ ስሜትን ያስከትላሉ፣እንዲሁም የስሜታችን ህዋሳት ስሜታችን ንቃተ ህሊና እና ንዑስ ምላሾች በሰውነት ውስጥ የባዮኬሚካዊ ሂደቶችን ያነሳሳሉ። የሰው ልጆች በጥሩ ሁኔታ የተዋሃዱ ስርዓቶች አልዋቸው፣ እናም በአካላዊ ፣ በስሜታዊ ፣ በአእምሮ እና በመንፈሳዊ መካከል ያለው ማንኛውም ልዩነት ለትርፍ ዓላማ ብቻ የሚደረግ ሰዋዊ ነው።  የማስታወስ እና የማሰብ ችሎታ ከአካላዊ ልምምድ ጋር እንዴት እንደሚዛመዱ ተመልክተናል፣ግን የስሜት ህዋሳትን ግን እናስተላልፋለን። የስሜት-ቃና ሁሉንም ትዝታዎቻችን እና ሀሳባችን ቀለሞች ይለዋወጣል ፣ እናም እንደገና በጥልቅ እና በኃይለኛው ስሜት በስሜታዊው ዓለም ብዬ የምጠራው ከዋክብት አውሮፕላን በላይ ነው። (ኢክካንካር እና ጆን-ሮጀር ይህንን ያመለክታሉ። ይህ የመጥፎ አካል ወይም የሥጋ አካል ነው ፣ ነገር ግን በቲዮፊፍ ውስጥ የውስጡ አካል ከአዕምሮ አካል በላይ ነው።

እነሱ ማዕከላዊ ስለሆኑ አካላዊ ስሜቶቻችንን (“የጨጓራ ምላሾች”) ለአዕምሮአችን አስተሳሰቦች አንድ ስለሚሆኑ፣ስሜቶች መላ ሕይወታችንን ምስጢር ያመለክታሉ። እንደ ስሜታችን ግንዛቤ ወይም የአዕምሯዊ ፅንሰ-ሀሳባችን ከአንድ ሁኔታ ጋር ያለንን ግንኙነት በመረዳት ስሜታችን ቢያንስ በጣም አስፈላጊ ናቸው። ምንም እንኳን ተጨባጭ ትንታኔያችን ወይም አካላዊ ባህርያችን ሊለያይ ቢችልም ስሜቶች ስለ አንድ ነገር በእውነት ምን እንደሚሰማን ይነግሩናል። ምንም እንኳን የግለሰቦች ሀሳቦች ምላሽ ከመስጠት የበለጠ ፈጣን ቢሆኑም የበለጠ የአጭር ጊዜ ናቸው።  ስሜቶች ብዙውን ጊዜ ተተኪዎችን አያስተላልፉም፣ ነገር ግን ብዙ ጊዜ ንቃተ ህሊናችንን ለብዙ ጊዜ ይጨልማሉ፣ ሆኖም ስሜቶች ከአስተሳሰብ እና ከተለመዱ የባህሪ ቅጦች ይልቅ ስሜቶች የበለጠ መላመድ ይችላሉ፣  በዚህ መንገድ ስሜቶች ብዙውን ጊዜ ከአእምሮ ይልቅ ለመለወጥ ምላሽ ይሰጣሉ። ስሜቶቻችንን መረዳታችን ለራስ እውቀት እና ጥሩ ማህበራዊ ግንኙነቶች አስፈላጊ ነው። ስለ አመለካከታቸው እና ስለሁኔታው ብዙ እንድንረዳ በሚያስችል መልኩ ለእራሳቸው ምላሽ ስንል የሌሎችን ስሜት እንገነዘባለን ። ለስሜታችን ስሜቶች እንዴት እንደሚንከባከቡ በመማር እና ያለመቀየስ እነሱን ለመቆጣጠር እንዴት እንደሚቻል በመማር ፣ ባልተለመዱ እና በቀዳሚነት በባርነት ከመሆን ይልቅ ንቃተ-ህሊና እራሱን እንዴት ማስተናገድ እንደምንችል መማር እንችላለን። ስሜቶች ከእንቅልፍ ጋር ቅርበት ያላቸው ናቸው፣ ምክንያቱም ንቃተ-ህሊናችንን የማንቀሳቀስ ኃይል

ስላላቸው። በተጨማሪም እኛ ለልምዳችን ምላሻዎች በጣም ጠንካራው ገጽታዎች ናቸው። በኢንዶክሪን ስርዓት ኬሚካዊ ማነቃቃቱ ምክንያት በሰውነታችን ውስጥ የሚከሰቱት ስሜቶች ይሰማናል። እኛ በምንተረጉማቸው ላይ ስሜቶች ንቁ ወይም አፍቃሪ ፣ አዎንታዊ ወይም አሉታዊ ሊሆኑ ይችላሉ። በተለዋዋጭ ዋጋ ሥርዓቶች እና ለእነሱ የግል ሁኔታ በመኖራቸው ምክንያት ስለ አሉታዊ ነገሮች አዎንታዊ ስሜት ሊኖረን ይችላል፣በተቃራኒው ደግሞ በአጠቃላይ ፍቅር ፣ ደስታ ፣ ተስፋ እና ድንገተኛ እንደ አዎንታዊ ይቆጠራሉ፣ ነገር ግን አለመውደድ፣ፍርሃት፣ሀዘን እና ፀፀት እንደ አሉታዊ ተደርገው ይወሰዳሉ። ቁጣ፣ኩራት፣ትህትና ፣ ፍላጎት እና ስግብግብነት በሁኔታዎች ላይ በመመስረት መተርጎም ይቻላል፣ምንም እንኳን የእነዚህ ስሜቶች ልምምዶች ብዙውን ጊዜ እንደ አዎንታዊ ወይም ኃይል የሚሰጡ ቢሆኑም ታዛቢዎች አብዛኞቹን እንደ አሉታዊ አድርገው ይቆጥሩታል። እነዚህ መሠረታዊ አሥራ ሦስት ስሜቶች ከተለዩ ልዩነቶቻቸው እና የበለጠ ቀጣይነት ያላቸውን ባህሪዎች ጋር ውይይት ይደረጋሉ።  

ፍቅር ፣ አክብሮት ፣ ርህራሄ

ፍቅር የዚህ ሁሉ ፍልስፍና መሠረት ነው፣ እሱ ብቻ አይደለም የመዋቢያነት እውነታ ወይም መለኮታዊ መርህ ብቻ ሳይሆን ፣ የሁሉም ስሜቶችም መነሻ ነው። እኛ በአንድ ነገር በፍቅር እንገፋፋለን ፣ እና እያንዳንዱ ምላሽ በአንድ ነገር ፍቅር ላይ የተመሠረተ ነው። ምን እና እንዴት ስሜታችንን ያሟላል። በመጀመሪያ፣እያንዳንዳችን እራሳችንን እንወዳለን እናም ለደህንነታችን ምቹ ናቸው ብለን የምናስበውን ነገር። ብዙ ሰዎች ይህ ይገነዘባሉ ሌሎችን መውደድ ማለት፣እኛ አንድ መሆናችን ከመልካም ግንዛቤ ካልሆነ በስተቀር ቢያንስ በምላሹ የመወደድ ፍላጎት ወይም በራስ የመተማመን እና የደስታ ስሜት እንዲኖረን ጓደኝነት በመፍጠር። ፍቅር ከልብ የሚመነጨው በልብ ፣ በአእምሮ እና በአካል ነው ፡፡ መለኮታዊው ኃይል ወደግል መግለጫው ሲገባ ፣ ፍቅር እንደ አሳቢነት ፣ አሳቢነት ፣ አክብሮት ፣ ደስታ ፣ መጋራት ፣ ወዘተ የመሳሰሉት አነቃቂ ስሜቶች ይነሳል ፡፡ በመነሳሳት ላይ ያልተገደበ ፍቅር ተገልጾአል ፡፡

እንደ ስሜታዊ ፍቅር ለአንድ ወይም ለአንድ ነገር በንቃት የሚመራ ጥሩ ስሜት ነው ። ፍቅር በምናደርገው ነገር ደስታን ያስገኛል ፤ ለአንድ ሰው ያለን ፍቅር ግለሰቡ ጥሩ ስሜት እንዲሰማው ማድረግ ነው። በፍቅር ውስጥ ከሌላው ንቃተ-ህሊና ጋር በአንድነት እንቀላቅላለን ፣ እናም ከሌሎች ሰዎች አመለካከት ጋር እንደሆንን እንለያለን ፡፡ ፍቅር የርኅራሄ ስሜት ነው ፤ ስሜታቸውን እና ጭንቀታቸውን ይሰማናል። ፍቅር ሰዎችን ወደ ከፍተኛ ደስታ እና የላቀ መንፈሳዊ ግንዛቤ ከፍ ያደርጋቸዋል። እግዚአብሔር ፍቅር ስለሆነ የበለጠ መንፈሳችንን የበለጠ ፍቅር እናደርጋለን ፡፡ ሆኖም ፣ በተለያዩ ስሜቶች እንደምንመለከተው ፣ የፍቅር ስሜት ሁል ጊዜ ንጹህ እና ቅዱስ አይደለም፡፡ ብዙውን ጊዜ የራስ ወዳድነት ስሜታችን ፍቅራችንን በግል ፍላጎታችን እና ምኞታችን ፍላጎቶች ላይ ይገድባል። የተያዘው ፣ ደህንነቱ ያልተጠበቀ ፍቅር ቅናት ፣ ምቀኝነት ፣ ስግብግብነት ፣ ቂም ፣ ወዘተ ሊሆን ይችላል ፍቅር  በቀላሉ ወደ ሌላ ነገር ተጠመዘዛል ፡፡ ምንም እንኳን ፍቅር የሁሉም የስሜቶች መንስኤ ቢሆንም ፣ እነዚህ የተለያዩ ገደቦች ስሜታችንን ለመግፈፍ ሊወስዱን ይችላሉ ፡፡

መውደድን ለተወሰኑ ሰዎች ፣ ባሕርያችን ወይም እኛ ወደምንማርባቸው ወይም ቀደም ሲል አስደሳች ተሞክሮ ላገኘንባቸው ሰዎች የሚመደብ ፍቅር ነው። እኛ የምንፈልገውን እንመርጣለን ፣ ይህም ፍቅር ነፃ እና በምርጫ ላይ የተመሠረተ ነው የሚል ነው። እኛ ከዚህ በፊት የምንወደውን እንደማንወደው ልንወስን እንችላለን፡፡ ፍቅር ተለዋዋጭ ሊሆን ይችላል፡፡ በአንድ ሰው ላይ ልዩ እሴት ስናስቀምጥ እናከብራቸዋለን። በአንድ ሰው ውስጥ የተወሰኑ ባሕርያትን የምንወድ ከሆነ እነሱን እናደንቃቸዋለን። 

አንድ ሰው ከኛ በታች እንደሆንን ሲሰማን ፣ መከራ ሲሰቃይ ፣ ከዚያም እንራራለን፣ ምክንያቱም ለእነሱ ማዘናችን እና እነሱን መርዳት እንፈልጋለን። ርኅራራሄ ያለው ስው ሁሉንም ሰው እኩል ይመለከታል ፣ ርኅራሄ  የሚያመለክተው ለሌሎች ሰዎች ስሜት ብቻ ሳይሆን በአንድ የተወሰነ ተግባር ደግሞ ከልብ የመነጨ ፍቅር እንዳላቸው የሚያሳይ ነው።  ምንም ነገር ሳናደርግ ይቅር ልንል ፣ ልንራራ ወይም ልንረዳ እንችላለን ፡፡ ግን ርህራሄ ሲሰማን ንቃታችን በዚህ ፍቅር ይሰፋል እናም በምናደርግበት ጊዜ ሁሉ የዚህን ሰው ሁኔታ ከግምት ውስጥ እናስገባለን። 

ራስህን ከሌሎች ጋር ማወዳደር/የቅናት ስሜት

ቅናት በጥርጣሬ አሊያም በድርጊት ተሞልቶ ሊሆን ይችላል፤ እናም ብዙውን ጊዜ እንደ ተከታታይ ስሜቶች ተከታታይነት ያለው እና እንደ ዓለም አቀፋዊ ሰብሰብ ሆኖ የተገነባ ነው። የሥነ ልቦና ባለሙያዎች ቅናት ያላቸውን ቅደም ተከተሎች ለማጥናት እና ቅናት የሚያስከትሉ ተለይተው የሚታወቁትን ለይቶ ለማወቅ በርካታ ሞዴሎችን አቅርበዋል። የማኅበራዊ ኑሮ ጠበብት እንደሚያሳዩት ባህላዊ እምነቶችና እሴቶች ለማንቆርቆር እና ለማኅበራዊ ተቀባይነት ያላቸው የቅናቶች መግለጫዎች ምን ማለት እንደሆነ በመወሰን ላይ ትልቅ ሚና ይጫወታሉ። የሥነ ሕይወት ተመራማሪዎች በቅናት ስሜት ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድሩ የሚችሉ ነገሮችን ለይተው አውቀዋል።

ምቀኝነት እና ቅናት ዘመናት ሲወርድ ሲዋረድ የመጣ መንፈስ ነው። ቃየን፣ አቤል፣ ዔሳው፣ ያዕቆብ፣ ሳኦልና ዳዊት፣ ሐማ እና መርዶክዮስ፣ ኦቴሎ እና አይጋ ፣ ኦርላንዶ እና አንጀሉካ፣ ካሊጉላ እና ቶክካቱስ ፣ ቄሳር እና ፖምፔ፣ ኮሎምበስ እና የስፔን ሹማምንት፣ ካምቢስ እና ወንድሙ ተገድለዋል የተሻለው ዘፋኝ በመሆኔ ገድሎታል ዳዮኒሰስ እና ፊሎሎሲየ፤  በሠዓሊዎች መካከል ቅናት፣ ክላስቶርማን እና ጄፍሬ ኔለር፣ ሁድሰን እና ሬይኖልድስ።  ፍራንሲስ የራፋኤልን ምስል ለመመልከት ሲያስብ፣ ራፋኤል ፎቶግራፍ ይልከዋል፤ ፍራንሲስስ ሲያየው በቅናት ተገድዷል እሱም ሞተ።  

ናፖሊዮን ቦናፓርት የቅናት ስሜት ነበረው። ጁሊየስ ቄሳርም እንዲሁ። ታላቁ እስክንድርም ቢሆን ከዚህ ስሜት ነፃ አልነበረም። እነዚህ ሰዎች ከፍተኛ ሥልጣንና ክብር ቢኖራቸውም እንኳ ሦስቱም አእምሮን ሊመርዝ የሚችል አንድ መጥፎ ባሕርይ ነበራቸው። ሁሉም የሚቀኑበት ሰው ነበር።

“ናፖሊዮን በቄሳር ይቀና ነበር፤ ቄሳር ደግሞ [በታላቁ] እስክንድር ይቀና ነበር፤ እስክንድርም ቢሆን በሕይወት ኖሮ በማያውቀው በሄርኩለስ ይቀና ነበር ማለት ይቻላል” ሲሉ እንግሊዛዊው ፈላስፋ በርትራንድ ራስል ጽፈዋል። አንድ ሰው የቱንም ያህል ሀብት ቢያፈራ፣ ምንም ዓይነት ጥሩ ባሕርይ ቢኖረው ወይም ደግሞ የቱንም ያህል ስኬታማ ቢሆን የቅናት ስሜት ሊያድርበት ይችላል።

ቅናት ወይም ምቀኝነት ሲባል ሌሎች ባላቸው የተመቻቸ ሁኔታ፣ ቁሳዊ ነገር፣ ብልጽግና ወዘተ ቅር መሰኘት ማለት ነው። አንድ የማመሳከሪያ መጽሐፍ እንደሚለው ከሆነ ምቀኝነት የሚለው ቃል በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ የተሠራበት ሌላው የደረሰበት ደረጃ ላይ የመድረስ ምኞትን ለማመልከት ብቻ ሳይሆን ሌሎች ያላቸውን ነገር እንዲያጡ መፈለግን ለማመልከት ጭምር ነው። በመሆኑም እንዲህ ያለው ሰው ሌሎች ባላቸው ነገር ከመቅናትም አልፎ ያንን ነገር ከእነሱ መንጠቅም ይፈልጋል።

ቅናት በውስጣችን ሊያቆጠቁጥ የሚችለው እንዴት እንደሆነና መዘዞቹም ምን እንደሆኑ መመርመራችን ብልህነት ነው። በተለይ ደግሞ ቅናት ሕይወታችንን እንዳይቆጣጠረው ለማድረግ ምን እርምጃዎችን መውሰድ እንደምንችል ማወቅ ያስፈልገናል።

የዕብራይስጥ ቋንቋ “ቅናት” ለሚለው ቃል የሚጠቀምበት መሠረታዊ ቃል አንድ ብቻ ነው። ይህ የዕብራይስጥ ቃል ኃጢአተኛ ሰዎችን ለመግለጽ ሲጠቀስ “ምቀኝነት” ወይም “መቀናቀን” ተብሎ ሊተረጎም ይችላል። (ዘፍጥረት 26:​14፤ መክብብ 4:​4) ሆኖም የግሪክ ቋንቋ “ቅናት”ን ለመግለጽ ከአንድ በላይ ቃል ይጠቀማል። ዜሎስ የተባለው የግሪክኛ ቃል አቻው እንደሆነው የዕብራይስጥ ቃል ሁሉ ጥሩውንም ሆነ መጥፎውን ቅናት ሊያመለክት ይችላል። ሌላው ፍትሆነስ የተባለው ቃል መጥፎውን ቅናት ብቻ የሚያመለክት ነው።

በጥንቷ ግሪክ ፍትሆነስ የተባለው ቃል የሚሠራበት እንዴት ነበር? አንድ የመጽሐፍ ቅዱስ  ዲክሽነሪ እንዲህ በማለት ይገልጻል:- “ከስግብግብ ሰው በተለየ መንገድ ፍትሆነስ ያለበት ሰው ሌላው ሰው ስላለው ቅር የተሰኘበትን ንብረት የግድ ላይፈልግ ይችላል፤ በቀላሉ ለመናገር ያህል፣ ሌላ ሰው ያ ነገር እንዲኖረው አይፈልግም። ከተፎካካሪ ሰው የሚለየው ዓላማው ተፎካክሮ ማሸነፍ ሳይሆን ሌሎች እንዳያሸንፉ ማድረግ በመሆኑ ነው።”

ብዙውን ጊዜ ምቀኛ ሰው ለሚደርሱበት ችግሮች ዋነኛ መንስኤ የራሱ ዝንባሌ መሆኑን አያውቅም። ይኸው መዝገበ ቃላት እንዲህ በማለት ማብራሪያ ይሰጣል:- “ፍትሆነስን ልዩ ከሚያደርጉት ነገሮች አንዱ ሰውዬው ራሱን አለማወቁ ነው። ፍትሆነስ ያደረበት ሰው ለምን እንዲህ ዓይነት ባሕርይ እንደሚያሳይ ቢጠየቅ የሚነቅፈው ሰው ሊነቀፍ የሚገባው እንደሆነና ድርጊቱ አግባብነት የሌለው መሆኑ ለትችት እንደገፋፋው ለራሱም ሆነ ለሌሎች መናገሩ የማይቀር ነው። ስለ ጓደኛው እንደዚያ ያለ ነገር ለምን እንደሚናገር ቢጠየቅ ትችቶቹን ያቀረበው ጓደኛውን ለመጥቀም ብሎ እንደሆነም ሊናገር ይችላል።”

የወንጌል ጸሐፊዎች የሆኑት ማቴዎስና ማርቆስ ኢየሱስ እንዲገደል ያደረጉት ሰዎች የነበራቸውን ዝንባሌ ለመግለጽ ፍትሆነስ በተባለው የግሪክኛ ቃል ተጠቅመዋል። (ማቴዎስ 27:​18፤ ማርቆስ 15:​10) አዎን፣ ያን ሁሉ ለማድረግ የገፋፋቸው ምቀኝነት ነበር። ከሐዲዎችም ወንድሞቻቸው የነበሩትን እንዲጠሉ ያደረጋቸው ይኸው መጥፎ ስሜት ነው። (1 ጢሞቴዎስ 6:​3–5) ምቀኞች ወደ እግዚአብሄር መንግሥት እንዳይገቡ መከልከላቸው ምንም አያስደንቅም! እግዚአብሄር አምላክ ‘በምቀኝነት እንደተሞሉ’ የሚቀጥሉ ሰዎች ‘ሞት ይገባቸዋል’ ብሎ ደንግጓል።​ ሮሜ 1:​29, 32፣ገላትያ 5:​21

የቅናት ስሜትን የሚያቀጣጥል መንፈስ

ሰዎች ፍጹማን አለመሆናቸው በራሱ በውስጣቸው የመመቅኘት ወይም ‘የቅናት ዝንባሌ’ እንዲያድርባቸው ተጽዕኖ ማድረጉ እንዳለ ሆኖ ይህን ዝንባሌ የሚያቀጣጥሉና የሚያባብሱ ሌሎች ምክንያቶችም አሉ። (ያዕ. 4:5) ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ከእነዚህ ምክንያቶች አንዱን ሲጠቅስ እንዲህ ብሏል፦ “በመካከላችን የፉክክር መንፈስ በማነሳሳትና አንዳችን ሌላውን በመመቅኘት በከንቱ አንመካ።” (ገላ. 5:26) በእንቅርት ላይ ጆሮ ደግፍ እንዲሉ የፉክክር መንፈስ፣ በአለፍጽምና ምክንያት የወረስነውን የምቀኝነት ዝንባሌ ጭራሹን ሊያባብሰው ይችላል።

መጽሐፍ ቅዱስ ብዙ የማስጠንቀቂያ ምሳሌዎችን ይዟል። (1 ቆሮ. 10:11) ከእነዚህ መካከል አንዳንዶቹ፣ የምቀኝነት ስሜት እንዴት እንደሚያቆጠቁጥ ብቻ ሳይሆን እንዲቆጣጠራቸው የፈቀዱለትን ሰዎች እንዴት እንደሚመርዛቸው ጭምር የሚያሳዩ ናቸው። ለምሳሌ ያህል፣ የአዳምና የሔዋን የበኩር ልጅ የሆነው ቃየን ወንድሙ አቤል ያቀረበው መሥዋዕት  ዘንድ ተቀባይነት አግኝቶ የእሱ ሳያገኝ በመቅረቱ በጣም ተናድዶ ነበር። ቃየን ስሜቱን መቆጣጠር ይችል የነበረ ቢሆንም ቅናት እንዲያሳውረው በመፍቀዱ ወንድሙን እስከ መግደል ደርሷል። (ዘፍ. 4:4-8) መጽሐፍ ቅዱስ ቃየን “ከክፉው ወገን” ማለትም ከሰይጣን ወገን እንደሆነ መናገሩ ምንም አያስገርምም። 1 ዮሐ. 3:12

ዮሴፍ ከአባቱ ጋር ለየት ያለ ቅርርብ ያለው በመሆኑ አሥሩ ወንድሞቹ ይቀኑበት ነበር። ዮሴፍ ስላያቸው ትንቢታዊ ሕልሞች ሲነግራቸው ጥላቻቸው እየጨመረ መጣ። እንዲያውም ሊገድሉት ፈልገው ነበር። በመጨረሻ ግን ለባርነት ሸጡት፤ ከዚያም አባታቸው፣ ልጁ ዮሴፍ ሞቷል ብሎ እንዲያስብ በማድረግ የጭካኔ ተግባር ፈጸሙ። (ዘፍ. 37:4-11, 23-28, 31-33) እርግጥ ነው፣ የዮሴፍ ወንድሞች ዓመታት ካለፉ በኋላ እርስ በርሳቸው “ይኸው በወንድማችን ላይ ባደረስነው በደል ምክንያት ቅጣታችንን እየተቀበልን ነው። እርሱ እንደዚያ ተጨንቆ ስለ ሕይወቱ ሲማጠነን፣ እኛ አልሰማነውም ነበር” መባባላቸው በሠሩት በደል መጸጸታቸውን ያሳያል። ዘፍ. 42:21፤ 50:15-19

ቆሬ፣ ዳታንና አቤሮንም ቢሆኑ የምቀኝነት ስሜት ያደረባቸው እነሱ ያገኙትን መብት ሙሴና አሮን ካገኙት ጋር ማወዳደር ሲጀምሩ ነው። ሙሴ ‘ጌታ እንደሆነና’ ራሱን ከሌሎች በላይ ከፍ ከፍ እንዳደረገ በመናገር ከሰሱት። (ዘኍ. 16:13) ይሁንና ይህ ክስ ፈጽሞ ከእውነት የራቀ ነበር። (ዘኍ. 11:14, 15) ሙሴን የሾመው  ራሱ ነበር። እነዚህ ዓመፀኞች ግን ሙሴ ሥልጣን በማግኘቱ ተመቀኙት። በመጨረሻም ምቀኝነት በይሖዋ እጅ እንዲጠፉ አደረጋቸው። መዝ. 106:16, 17

ንጉሥ ሰለሞንም ምቀኝነት አንድን ሰው እስከ ምን ደረጃ ሊያደርሰው እንደሚችል ተመልክቷል። አንዲት ሴት አራስ ልጇ ሲሞትባት የሞተውን ልጇን አብራት በምትኖረው ሴት እቅፍ ውስጥ ካለው ልጅ ጋር አቀያየረችው፤ ይህን ያደረገችው ሴትየዋ የሞተው ልጅ የእኔ ነው ብላ እንድታስብ ለማድረግ ነበር። እነዚህ እናቶች ለፍርድ በቀረቡበት ወቅት፣ የሌላን ሰው ልጅ ለመውሰድ የሞከረችው ሴት በሕይወት ያለው ልጅ ይገደል በሚለው ሐሳብ እስከ መስማማት ደርሳ ነበር። ይሁን እንጂ ሰለሞን ይህን ሲመለከት ሕፃኑ ለእውነተኛዋ እናት እንዲሰጥ ፈረደ። 1 ነገ. 3:16-27

ምቀኝነት ከባድ መዘዞችን ሊያስከትል ይችላል። ከላይ የተጠቀሱት ቅዱስ ጽሑፋዊ ምሳሌዎች እንደሚያሳዩት ምቀኝነት አንድን ሰው የጥላቻ ስሜት እንዲያድርበትና ኢፍትሐዊ እንዲሆን ሊያደርገው አልፎ ተርፎም ነፍስ እስከ ማጥፋት ሊያደርሰው ይችላል። ከዚህም በላይ የጥቃት ዒላማ የሆኑት በምሳሌዎቹ ላይ የተጠቀሱት ሁሉም ግለሰቦች በደል የተፈጸመባቸው ባልሠሩት ጥፋት ነው። ታዲያ ምቀኝነት ወይም ቅናት ሕይወታችንን እንዳይቆጣጠረው ምን ብናደርግ ይሻላል? ለምቀኝነት ማርከሻ የሚሆኑ እርምጃዎችን ከዚህ እንደሚከተለው እንወስዳለን።

ፍቅርንና የወንድማማች መዋደድን ማዳበር። ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ ክርስቲያኖችን እንዲህ በማለት መክሯቸዋል፦ “እንግዲህ ለእውነት በመታዘዝ ነፍሳችሁን ስላነጻችሁ ግብዝነት የሌለበት የወንድማማች መዋደድ ሊኖራችሁና እርስ በርሳችሁ አጥብቃችሁ ከልብ ልትዋደዱ ይገባል።” (1 ጴጥ. 1:22) ታዲያ ፍቅር የሚገለጸው እንዴት ነው? ሐዋርያው ቅድስ ጳውሎስ “ፍቅር ታጋሽና ደግ ነው። ፍቅር አይቀናም፣ ጉራ አይነዛም፣ አይታበይም፣ ተገቢ ያልሆነ ምግባር አያሳይም፣ የራሱን ፍላጎት አያስቀድምም” በማለት ጽፏል። (1 ቆሮ. 13:4, 5) በልባችን ውስጥ እንዲህ ዓይነቱን ፍቅር ማዳበራችን በውስጣችን ያለውን የምቀኝነት ዝንባሌ ለመቆጠር የሚረዳን አይመስላችሁም? (1 ጴጥ. 2:1) የእግዚአብሄር ቃል እንደሚናገረው ዮናታን በዳዊት ከመመቅኘት ይልቅ “እንደራሱ አድርጎ ወደደው።” 1 ሳሙ. 18:1

ፈሪሃ እግዚአብሄር ካላቸው ሰዎች ጋር መወዳጀት። መዝሙር 73⁠ን ያቀናበረው ግለሰብ ከችግር ነፃ የሆነ የቅንጦት ሕይወት ይመሩ በነበሩ ክፉ ሰዎች ቀንቶ ነበር። ይሁን እንጂ “ወደ አምላክ መቅደስ” መሄዱ የቅናት ስሜቱን እንዲቆጣጠር ረድቶታል። (መዝ. 73:3-5, 17) መዝሙራዊው ከእምነት ባልንጀሮቹ ጋር ኅብረት መፍጠሩ ‘ወደ አምላክ በመቅረቡ’ ያገኛቸውን በረከቶች እንዲያስተውል ረድቶታል። (መዝ. 73:28) እኛም ዘወትር በክርስቲያናዊ ስብሰባዎች ላይ በመገኘት ከእምነት ባልንጀሮቻችን ጋር ጊዜ የምናሳልፍ ከሆነ ተመሳሳይ ጥቅም እናገኛለን።

መልካም ለማድረግ መጣር። አምላክ በቃየን ልብ ውስጥ የምቀኝነትና የጥላቻ ስሜት ማቆጥቆጡን ሲመለከት ‘መልካም እንዲያደርግ’ ነግሮት ነበር። (ዘፍ. 4:7) ታዲያ ክርስቲያኖች ‘መልካም ማድረግ’ የሚችሉት እንዴት ነው? ኢየሱስ ‘እግዚአብሄር አምላካችንን በሙሉ ልባችን፣ በሙሉ ነፍሳችንና በሙሉ ሐሳባችን መውደድ እንዳለብን እንዲሁም ባልንጀራችንን እንደራሳችን አድርገን መውደድ እንዳለብን’ ተናግሯል። (ማቴ. 22:37-39) ሕይወታችን፣ እግዚአብሄርን በማገልገልና ሌሎችን በመርዳት ላይ እንዲያተኩር ማድረግ ለቅናት ፍቱን ማርከሻ ነው። በስብከቱና ደቀ መዛሙርት በማድረጉ ሥራ ትርጉም ያለው ተሳትፎ ማድረጋችን እግዚአብሄርንናና ባልንጀራችንን ለማገልገል ከሚያስችሉን ግሩም መንገዶች አንዱ ከመሆኑም በላይ ለእኛም የእግዚአብሄርን “በረከት” ያስገኝልናል። ምሳሌ 10:22

“ደስ ከተሰኙ ሰዎች ጋር ደስ” መሰኘት። (ሮሜ. 12:15) ኢየሱስ ደቀ መዛሙርቱ ባገኙት ስኬት ተደስቶ ነበር፤ እንዲያውም በስብከቱ ሥራ እሱ ካከናወነው በላይ እንደሚሠሩም ገልጾ ነበር። (ሉቃስ 10:17, 21፤ ዮሐ. 14:12) የእግዚአብሄር አገልጋዮች እንደመሆናችን መጠን አንድነት አለን፤ በመሆኑም የአንዱ ስኬት ለሁላችንም በረከት ነው። (1 ቆሮ. 12:25, 26) ታዲያ ሌሎች ከእኛ የበለጠ ኃላፊነት ሲያገኙ ከመቅናት ይልቅ መደሰት አይገባንም።

ምቀኝነት “የሥጋ ሥራዎች” ከሚባሉት መካከል አንዱ በመሆኑ እያንዳንዱ ክርስቲያን ይህን ባሕርይ ለማስወገድ ከፍተኛ ትግል ማድረግ ይኖርበታል። (ገላ. 5:19-21) የቅናት ወይም የምቀኝነት ዝንባሌ እንዳይቆጣጠረን ጥረት የምናደርግ ከሆነ በሕይወታችን ይበልጥ ደስተኞች ልንሆንና በሰማይ ያለውን አባታችንን ልናስደስተው እንችላለን።

በውበቱ፣ በተወዳጅነቱ፣ ነገሮችን በፍጥነት በመረዳት ችሎታው ወይም በትምህርት ቤት ውጤቱ የሚበልጠው ሌላ ሰው ያላጋጠመው ከመካከላችን ማን አለ? ሌሎች ደግሞ ከእኛ የተሻለ ጤና ወይም የሚያረካ ሥራ ይኖራቸው ይሆናል፤ እንዲሁም ይበልጥ የተሳካላቸው ወይም ብዙ ጓደኞች ያሏቸው ሊሆኑ ይችላሉ። ከዚህም ሌላ አንዳንዶች ከእኛ የበለጠ ንብረት፣ ገንዘብና ዘመናዊ መኪና ያላቸው ከመሆኑም በላይ ይበልጥ ደስተኞች መስለው ይታዩ ይሆናል።

ራሳችንን ከሌሎች ጋር የምናወዳድረው ለምንና መቼ ነው?

ሰዎች ራሳቸውን ከሌሎች ጋር ማወዳደራቸው ለራሳቸው ጥሩ ግምት እንዲኖራቸው ወይም ይህን ስሜታቸውን ከፍ እንዲያደርጉ ያስችላቸዋል ተብሎ ይታሰባል። አብዛኛውን ጊዜ ሰዎች ከእኩዮቻቸው አንሰው መታየት አይፈልጉም። በተጨማሪም ራስን ከሌሎች ጋር ማወዳደር በራስ አለመተማመንን ለመቀነስ እንዲሁም ችሎታችንና አቅማችን ምን ድረስ እንደሆነ ለመገምገም ያስችላል ተብሎ ይታሰባል። ሌሎች ሰዎች የደረሱበትን ደረጃ እንመለከታለን። እነዚህ ሰዎች በብዙ መንገዶች ከእኛ ጋር የሚመሳሰሉ ከሆነና አንድ የሆነ ደረጃ ላይ ከደረሱ እኛም ተመሳሳይ ግቦች ላይ መድረስ እንደምንችል ሊሰማን ይችላል።

ብዙውን ጊዜ ሰዎች ራሳቸውን የሚያወዳድሩት ከሚመስሏቸው ማለትም አንድ ዓይነት ጾታ፣ ተመሳሳይ ዕድሜ፣ ተመሳሳይ የኑሮ ደረጃ ካላቸው እንዲሁም በግል ከሚያውቋቸው ሰዎች ጋር ነው። በአብዛኛው በመካከላችን በጣም ሰፊ ልዩነት እንዳለ ከሚሰማን ሰው ጋር ራሳችንን አናወዳድርም። ነገሩን በሌላ መንገድ ለማስረዳት ያህል በአሥራዎቹ ዕድሜ አጋማሽ ላይ የምትገኝ ልጃገረድ አብረዋት ከሚማሩ ልጆች ጋር እንጂ ከታዋቂ ሞዴሊስት ጋር ራሷን አታወዳድርም፤ በተመሳሳይም ሞዴሊስቷ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ከምትገኘው ልጃገረድ ጋር ራሷን አታወዳድርም።

ሰዎች ራሳቸውን ከሌሎች ጋር የሚያወዳድሩት በምን መስኮች ነው? በኅብረተሰቡ ዘንድ ትልቅ ቦታ የሚሰጣቸው እንደ ጉብዝና፣ ውበት፣ ሀብትና አልባሳት ያሉ ንብረቶች ወይም ተሰጥኦዎች ለውድድር ምክንያት ሊሆኑ ይችላሉ። ይሁን እንጂ ብዙውን ጊዜ ራሳችንን ከሌሎች ጋር የምናወዳድረው ይበልጥ ትኩረት በምንሰጣቸው ነገሮች ረገድ ነው። ለምሳሌ ያህል ቴምብር የመሰብሰብ ፍላጎት ከሌለን በስተቀር ብዙ ቴምብር ባጠራቀመ ጓደኛችን አንቀናም።

የውድድር መንፈስ ከደስታ እስከ መንፈስ ጭንቀት፣ ከአድናቆትና ያንን ሰው ለመምሰል ከመፈለግ እስከ ብስጭት ወይም ጥላቻ ድረስ የተለያዩ ስሜቶች እንዲፈጠሩ ምክንያት ይሆናል። ከእነዚህ ስሜቶች ውስጥ አንዳንዶቹ ጎጂ ከመሆናቸውም በላይ ከክርስቲያናዊ ባሕርያት ጋር ይጋጫሉ።

ራሳቸውን ከሌሎች ጋር አወዳድረው “በልጠው” ለመገኘት የሚጣጣሩ ብዙ ሰዎች የፉክክር መንፈስ ይታይባቸዋል። እንደነዚህ ያሉ ሰዎች ከሌሎች ልቀው መታየት ይፈልጋሉ፤ እንዲሁም ይህን ግባቸውን እስኪያሳኩ ድረስ ደስታ አይኖራቸውም። እንዲህ ባሉ ግለሰቦች መካከል መኖር ደስታ ያሳጣል። ከሌሎች ጋር የሚመሠርቱት ወዳጅነት ከአንገት በላይ ሲሆን ግንኙነታቸውም ቢሆን ውጥረት የነገሠበት ይሆናል። እነዚህ ሰዎች ትሕትና የሚጎድላቸው ከመሆኑም በላይ አስተሳሰባቸው ሌሎች በቀላሉ የበታችነት ስሜትና እፍረት እንዲሰማቸው ስለሚያደርግ ባልንጀራን እንደራስ ስለመውደድ የሚናገረውን የመጽሐፍ ቅዱስ ምክር በሥራ ላይ አያውሉም። ማቴዎስ 18:1-5፤ ዮሐንስ 13:34, 35

ሌሎች ሰዎች “ያነሱ” ሆነው እንዲሰማቸው ማድረግ ስሜታቸውን ወደ ማቁሰል ያደርሳል። አንዲት ደራሲ እንዳሉት ከሆነ “ከእኛ ጋር ተመሳሳይ ሁኔታ ያላቸው ሰዎች እኛ እንዲኖረን የምንመኘውን ንብረት አግኝተው ስንመለከት በጣም እናዝናለን።” የፉክክር መንፈስ ቅናትንና ብስጭትን የሚቀሰቅስ ከመሆኑም በላይ አንድ ሰው ባገኘው ንብረት፣ ብልጽግና፣ ሥልጣን፣ ዝና፣ ጥቅማ ጥቅምና በመሳሰሉት ነገሮች እንዳንደሰት ያደርጋል። ይህ ደግሞ ማብቂያ ወደሌለው የፉክክር እሽክርክሪት ውስጥ ይጨምራል። መጽሐፍ ቅዱስ እርስ በርስ ‘መጎነታተልን’ ወይም መፎካከርን ያወግዛል። ገላትያ 5:26

የምቀኝነት መንፈስ ያላቸው ሰዎች የሚቀኑባቸውን ሰዎች የሥራ ክንውን በማንኳሰስ የቆሰለውን ለራስ ጥሩ ግምት የማሳደር ስሜታቸውን ለመፈወስ ይሞክራሉ። እንዲህ ያለው ባሕርይ ያን ያህል ጎጂ ላይመስል ይችላል፤ ሆኖም አንድ ሰው እንዲህ ያለ ባሕርይ እንዳለው አውቆ ማስተካከያ ካላደረገ መጥፎ ድርጊት ወደመፈጸም ሊመራው ይችላል። እስቲ ቅናት መጥፎ ድርጊት ወደመፈጸም ሊያደርስ እንደሚችል የሚያሳዩ ሁለት የመጽሐፍ ቅዱስ ዘገባዎችን እንመልከት።

ይስሐቅ በፍልስጥኤማውያን መካከል ይኖር በነበረበት ጊዜ “ብዙ የበግና የፍየል መንጋ፣ ብዙ ከብት፣ ብዙ አገልጋዮችም ስለ ነበሩት፣ ፍልስጥኤማውያን ተመቀኙት።” በዚህም የተነሳ አባቱ አብርሃም ያስቆፈራቸውን የውኃ ጉድጓዶች የደፈኑ ሲሆን ንጉሣቸውም፣ ይስሐቅ አካባቢውን ለቅቆ እንዲሄድ ጠየቀው። (ዘፍጥረት 26:1-3, 12-16) ቅናታቸው እልኸኛ አድርጓቸዋል እንዲሁም የይስሐቅን ንብረት እንዲያጠፉ አነሳስቷቸዋል። ይስሐቅ ባገኘው ብልጽግና እየተደሰተ በመካከላቸው እንዲኖር አልፈለጉም።

ይህ ከሆነ ከብዙ መቶ ዓመታት በኋላ ዳዊት ታዋቂ እንዲሆን የሚያደርገውን ጀብዱ በጦር ሜዳ ፈጸመ። የእስራኤል ሴቶች “ሳኦል ሺህ ገደለ፤ ዳዊት ግን ዐሥር ሺህ ገደለ” በማለት ስለፈጸመው ጀብዱ ከፍ ከፍ አደረጉት። ሳኦል በሴቶቹ በእጅጉ የተወደሰ ቢሆንም ይህ ንጽጽር እርሱን ዝቅ እንደሚያደርገው አድርጎ ስለቆጠረው ልቡ ውስጥ ቅናት አቆጠቆጠ። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ዳዊት ላይ ቂም ያዘበት። ብዙም ሳይቆይ፣ በዳዊት ላይ ካደረጋቸው በርካታ የመግደል ሙከራዎች መካከል አንዱን ፈጸመ። ቅናት በእርግጥም የክፋት ምንጭ ነው! 1 ሳሙኤል 18:6-11። ስለዚህ ትልቅ ተግባር ከፈጸሙ ወይም በአንዳንድ ነገሮች ከሚበልጡን ሰዎች ጋር ራሳችንን በማወዳደር የቅንዓትና የፉክክር ስሜት በውስጣችን እንዳይፈጠር እንጠንቀቅ! ቅንዓትና ፉክክር ከአምላክ አስተሳሰብ ጋር የሚቃረኑ ጎጂ ስሜቶች ናቸው። እነዚህን አስተሳሰቦች እንዴት መቋቋም እንደምንችል ከማየታችን በፊት እስቲ ሌላ የውድድር መንፈስ የሚቀሰቅስ ነገር እንመልከት።

እራስን  በመገምገም መደሰት

‘ጎበዝ ነኝ? ቁመናዬ ማራኪ ነው? ጥሩ ችሎታ አለኝ? ጥሩ ጤንነት አለኝ? ተሰሚነት ያለኝና የምወደድ ሰው ነኝ? ከሆነስ ምን ያህል?’ ከመስተዋት ፊት ቆመን ራሳችንን እንዲህ ያሉ ጥያቄዎችን የመጠየቅ ልማድ ላይኖረን ይችላል። ነገር ግን አንዲት ደራሲ እንደገለጹት “ብዙውን ጊዜ እንዲህ ያሉት ጥያቄዎች ወደ አእምሯችን እንደሚመጡና ይብዛም ይነስም ለራሳችን አጥጋቢ መልስ እንደምናገኝ ምንም ጥርጥር የለውም።” ምን መሥራት እንደሚችል በእርግጠኝነት የማያውቅ ሰው ራሱን ከማንም ጋር ሳያወዳድር ወይም ደግሞ ምንም ዓይነት የቅናት መንፈስ ሳያድርበት ስለእነዚህ ነገሮች ሊያሰላስል ይችላል። ይህ ሰው ራሱን እየገመገመ ነው። እንዲህ ማድረግ ምንም ስህተት የለውም። ነገር ግን ማንነታችንን የምንገመግመው ራሳችንን ከሌሎች ጋር በማወዳደር መሆን የለበትም።

ሁላችንም ብንሆን በብዙ ምክንያቶች የተነሳ ችሎታችን እንደመልካችን ይለያያል። ምንጊዜም ቢሆን ከእኛ የተሻለ ችሎታ ያላቸው የሚመስሉ ሰዎች ይኖራሉ። ስለዚህ እነዚህን ሰዎች በቅናት ዓይን ከመመልከት ይልቅ ትክክልና ጥሩ የሆነውን መለየት በሚያስችሉን እርግጠኛ የሆኑ የእግዚአብሄር የጽድቅ ደረጃዎች ብቃታችንን መመዘን ይገባናል። እግዚአብሄር እያንዳንዳችን ባለን ነገር ይደሰታል። ከማንም ጋር ሊያወዳድረን አይፈልግም። ሐዋርያው ቅዱስ  ጳውሎስ “እያንዳንዱ የራሱን ተግባር ይመርምር፤ ከዚያም በኋላ፣ ከሌላ ሰው ጋር ራሱን ሳያወዳድር፣ ስለ ራሱ የሚመካበትን ያገኛል” በማለት መክሮናል። ገላትያ 6:4

ቅናትን መዋጋት

በያዕቆብ መልዕክት ውስጥ የምንመለከተው  ሁለት የጥበብ  ገጽታዎችን ነው፣እነዚህም  ሰማያዊው  ጥበብ  ምድራዊ ጥበብ ናቸው። ሁለቱም ተቃራኒዎች ናቸው።  የሰማያዊ ጥበብ መልካም ሥራን ያፈራል፣ እናም ንፁህ በሆኑ ሰዎች ይፈጸማል። ምድራዊው ጥበብ ደግሞ ምድራዊ ነው፤ ከስማያዊው ጋር ሲወዳደር በመንፈሳዊው አለም እይታ አናሳ ዋጋ ይስጠዋል።  የሚያስከትለው ችግር በመንፈሳዊ ሕይወት ላይ ስላለ ቅዱስ ያዕቆብ "ነገር ግን" ከዚህ ልከኝነት ይልቅ "እናንተ ግን መራራ ቅሌት፣ በልባችሁ ውስጥ መከፋፈል፣ አትኩሩ፣ እና በእውነት ላይ አትዋሹ" ብሎ ይመክራል። በቅዱስ ያዕቆብ ዘመን ብዙ መራራ እና የፓርቲ ቡድን በመካከላቸው ነበሩ፣ እናም ከዚህ እውነታ የራሳቸውን መደምደሚያ ሊያሳዩ ይችላሉ። አይሁዶች ያጋጠማቸው ክፉ ነገር ነበር፤   በእውቀታቸውና በየትኛውም አኳኋን ላይ የተፃፉበት ጥበብ ምን እንደሆነ፣ የዚህ ዓለም አካል ስለሆነ፣ ከሰማያዊ ነገሮች ጋር ምንም ግንኙነት የለውም።  የሰው ልጅ ተፈጥሮ እና የሰው አእምሮ፣ የታችኛው ክፍል ግን መንፈሱ አይነካውም፣ እናም ከዛው መነሻውና አሠራሩ ጋኔኒካካል ነው፤ መንፈሱ፣ግን የሰይጣን መልእክተኞችን ድክመቶች የሚያነሳሳ ነው፤ ይህ እንዲህ ብሎ ማጋነን ነው፤-ቅዱስ ያዕቆብ ብርቱውን ቋንቋ ለመጥቀሱ ዝግጁ ነው፤ "ቅናትና ምግባረ ብልሹነት የትኛው ነው፣ ግራ መጋባትና መጥፎ ድርጊት ሁሉ፣" እና የመናፍቃን እና የጥላቻ ሥራዎች ደራሲዎች እነማን ናቸው? እነርሱ በሰማያዊ ወይንም በሲኦል ውስጥ ይገኛሉ? የእግዚአብሔር ሥራ ምልክት ወይስ ግራ መጋባት? ቅናት እና ተቃዋሚነት ማለት ነባራዊ ሁኔታ ነው፤እና ስማያዊነት ማለት እያንዳንዱ መጥፎ ድርጊት እድልን የሚያገኝበት የሞራል ስብጥር ነው፤ ስለዚህ፣ በልባቸው ውስጥ ቅንዓትና አገዛዝ ከፍተኛ በሆኑ ሰዎች የሚናገሩትን የላቀ ጥበብ ምን እንደሚያስቡ እናውቃለን፤ እግዚአብሔርን ለማገልገል  ያለው ፍላጎት በእውነት ለራስ መሻሻል ለማግኘት መሻት ነው፤ እንዲህ ዓይነቱ ራስን የመፈላለግ ፍላጎት ሁሌም ውድ ነው፤  ሐዋርያት በነበሩበት ጊዜ "ከእነርሱ መካከል ታላቅ የሚሆነው ማን ነው" (ሉቃስ 22 24) "ሁሉም ትተውት ሸሹ"።

ሁሉም ሰው ፍጽምና ስለሚጎድለው ቅናትን ለመቋቋም የማያቋርጥ ብርቱ ትግል ማድረግ ያስፈልገዋል። “እርስ በርሳችሁ ተከባበሩ” የሚለውን የመጽሐፍ ቅዱስ ትእዛዝ ማወቅና ይህን ምክር በሥራ ላይ ማዋል ፈጽሞ የተለያዩ ነገሮች ናቸው። ጳውሎስ ዝንባሌው ወደ ኃጢአት እንደሚያደላ ተገንዝቦ ነበር። ይህን ዝንባሌውን ለመዋጋት ‘ሰውነቱን እየጎሰመ እንዲገዛለት ማድረግ’ ነበረበት። (ሮሜ 12:10፤ 1 ቆሮንቶስ 9:27) እኛም  ቅዱስ ከጳውሎስ ተሞክሮ የፉክክር አስተሳሰብን በመልካም ነገሮች መተካት እንዳለብን እንማራለን። ‘ከሆንነው በላይ ራሳችንን ከፍ አድርገን እንዳናስብ’ እግዚአብሄር እንዲረዳን መጸለይ ይገባናል።ሮሜ 12:3።

የመጽሐፍ ቅዱስ ጥናትና ማሰላሰልም ሊረዳን ይችላል። ለምሳሌ ያህል እግዚአብሄር ወደፊት እንደሚሰጠን ቃል ስለገባልን ገነት እስቲ አስብ። በዚያን ጊዜ ሁሉም ሰው ሰላማዊ ይሆናል፤ እንዲሁም ጥሩ ጤንነት፣ የተትረፈረፈ ምግብ፣ ምቹ መኖሪያ ቤትና አርኪ ሥራ ይኖረዋል። (መዝሙር 46:8, 9፤ 72:7, 8, 16፤ ኢሳይያስ 65:21-23) በዚያን ወቅት ከሌሎች መብለጥ እንዳለበት የሚሰማው ሰው ይኖራል? በፍጹም። ይህ ዝንባሌ እንዲፈጠር ምክንያት የሚሆን ነገር አይኖርም። እርግጥ ነው፣ እግዚአብሄር በዚያን ጊዜ ሕይወት ምን ሊመስል እንደሚችል ዝርዝር ማብራሪያ ባይሰጠንም ሁሉም ሰው የሚፈልገውንና የሚችለውን በመሥራት ይደሰታል ብለን ማሰባችን ምክንያታዊ ነው። ምናልባት አንድ ሰው ስለ ከዋክብት ጥናት ያካሂድ ይሆናል፤ ሌላው ደግሞ የሚያምሩ የጨርቃ ጨርቅ ንድፎችን ያወጣ ይሆናል። ታዲያ አንዱ በሌላው ላይ የሚቀናበት ምን ምክንያት ይኖረዋል? ወዳጆቻችን የሚያከናውኑት ተግባር ለተጨማሪ ሥራ የሚያነሳሳን እንጂ ለብስጭት የሚዳርገን አይሆንም። በዚያን ጊዜ እንዲህ ያለው የፉክክር መንፈስ ጊዜ ያለፈበት ይሆናል።

እንዲህ ያለ ሕይወት ለማግኘት የምንመኝ ከሆነ በዚያን ጊዜ የሚኖረውን አስተሳሰብ ከአሁኑ ለማዳበር ጥረት ማድረግ አይገባንም? አሁንም ቢሆን በዙሪያችን ያለው ዓለም ካለበት በርካታ ችግር ነፃ በሆነ መንፈሳዊ ገነት ውስጥ እንገኛለን። በእግዚአብሄር አዲስ ዓለም ውስጥ የፉክክር መንፈስ የማይኖር መሆኑ ከአሁኑ ይህንን መንፈስ እንድናስወግደው የሚያደርገን በቂ ምክንያት ነው።

ራስን ከሌሎች ጋር ማወዳደር ጠቃሚ የሚሆንበት ጊዜ

ራስን ከሌሎች ጋር ማወዳደር በአብዛኛው መጥፎ ወይም አሳዛኝ መዘዝ ያስከትላል፤ ሆኖም ሁልጊዜ እንዲህ ዓይነት ሁኔታ ይከሰታል ማለት አይደለም። ከዚህ ጋር በተያያዘ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ “በእምነትና በትዕግሥት የተስፋውን ቃል የሚወርሱትን እንድትመስሉ” በማለት የሰጠውን ምክር አስታውስ። (ዕብራውያን 6:12) ጥንት ከነበሩት ታማኝ የእግዚአብሄር አገልጋዮች ጋር የሚመሳሰሉ መልካም ባሕርያትን ለማፍራት መጣጣር ጠቃሚ ነው። ይህን ለማድረግ ደግሞ በመጠኑም ቢሆን ራሳችንን ከእነርሱ ጋር ማወዳደር ያስፈልገናል። ሆኖም እንዲህ ማድረጋችን ከእነርሱ የምንኮርጀውንና ማሻሻል የሚገባንን ባሕርይ እንድናውቅ ይረዳናል። እስቲ ዮናታንን እንመልከት። ዮናታን በዳዊት እንዲቀና የሚያደርገው በቂ ምክንያት ነበረው። የእስራኤል ንጉሥ የሳኦል የበኩር ልጅ እንደመሆኑ መጠን በአባቱ እግር እንደሚተካ አስቦ ሊሆን ይችላል፤ ነገር ግን እግዚአብሄር ከእርሱ በ30 ዓመት ገደማ የሚያንሰውን ወጣቱን ዳዊትን መረጠው። ዮናታን በዚህ ምክንያት ቂም ከመያዝ ይልቅ ከዳዊት ጋር ከራስ ወዳድነት ነፃ የሆነ ወዳጅነት ከመመሥረቱም በተጨማሪ እግዚአብሄር የሾመው ንጉሥ እንደሆነ በማመን ደግፎታል። ዮናታን ከልቡ መንፈሳዊ ሰው ነበር። (1 ሳሙኤል 19:1-4) ዳዊትን እንደ ተቀናቃኝ አድርጎ ከሚያየው አባቱ በተቃራኒ በጉዳዩ ውስጥ የይሖዋ እጅ እንዳለበት በመገንዘብ ለአምላክ ፈቃድ ለመገዛት ራሱን አቅርቦ ነበር፤ “እኔ እያለሁ ለምን ዳዊት ተመረጠ?” እያለ በመጠየቅ ፉክክር ውስጥ አልገባም።

ክርስቲያን ወንድሞቻችን እኛን ለማስናቅ ወይም ለመቀናቀን እንደሚፈልጉ አድርገን በማሰብ ፈጽሞ ስጋት ሊሰማን አይገባም። እርስ በርስ መፎካከር ተገቢ አይደለም። የጎለመሱ ክርስቲያኖች ተለይተው የሚታወቁት በፉክክር መንፈሳቸው ሳይሆን በተባባሪነታቸው፣ በአንድነታቸውና በፍቅራቸው ነው። ፍራንቼስኮ አልቤሮኒ የተባሉ ሶሺዮሎጂስት “ፍቅር የቅናት ቀንደኛ ጠላት ነው” በማለት ተናግረዋል። አክለውም “አንድን ሰው ከወደድነው መልካም የሆነውን እንመኝለታለን፤ እንዲሁም ሲሳካለትና ደስታ ሲያገኝ አብረነው እንደሰታለን” ብለዋል። ስለዚህ በክርስቲያን ጉባኤ ውስጥ የሚገኝ አንድ ሰው ለአንድ የኃላፊነት ቦታ ቢመረጥ ፍቅራዊ የሚሆነው በነገሩ መደሰት ነው። ዮናታን የተሰማው እንዲህ ነበር።

የክርስቲያን ወንድሞቻችን መልካም ምሳሌነት ሊደነቅ የሚገባው ሊሆን ይችላል። በሚዛናዊነት ራሳችንን ከእነርሱ ጋር ማወዳደራችን ጤናማ በሆነ መንገድ እምነታቸውን እንድንማር ይገፋፋናል። (ዕብራውያን 13:7) ካልተጠነቀቅን ግን እነርሱን ለመምሰል የምናደርገው ጥረት መልኩን ቀይሮ ወደ ፉክክር ሊያመራ ይችላል። በአንድ በምናደንቀው ሰው እንደተበለጥን ተሰምቶን እርሱን ለማጣጣል ወይም ለመተቸት የምንሞክር ከሆነ እርሱን ለመምሰል እየጣርን ሳይሆን እየቀናንበት ሊሆን ይችላል።

ፍጹም ያልሆነ ሰው በሁሉም ዘርፍ የተዋጣለት ምሳሌ እንደሆነ ተደርጎ ሊጠቀስ አይችልም። በመሆኑም መጽሐፍ ቅዱስ “እንደ ተወደዱ ልጆች እግዚአብሔርን ምሰሉ” ይላል። በተጨማሪም “ክርስቶስ ስለ እናንተ መከራን የተቀበለው የእርሱን ፈለግ እንድትከተሉ ምሳሌን ሊተውላችሁ ነው” በማለት ይናገራል። (ኤፌሶን 5:1, 2፤ 1 ጴጥሮስ 2:21) እንደ ፍቅር፣ አዛኝነትና ትሕትና የመሳሰሉትን የእግዚአብሄር ባሕርያት ለማግኘት መጸለይ ይገባናል። ጊዜ ወስደን መልካም ባሕርያት፣ ዓላማዎችና ነገሮችን ከሚያከናውኑበት መንገድ አንጻር ራሳችንን መመርመር ይኖርብናል። እንዲህ ማድረጋችን ሕይወታችን ያማረ እንዲሆን፣ እርግጠኛ መመሪያ እንድናገኝ፣ እንድንረጋጋና ዋስትና ያለው ኑሮ እንድንመራ ያስችለናል፤ እንዲሁም የጎለመስን ክርስቲያኖች እንድንሆን ይረዳናል። (ኤፌሶን 4:13) ትኩረት ሰጥተን  የክርስቶስን ፍጹም ምሳሌነት ለመከተል የቻልነውን ያህል ጸሎትና ጥረት የምናደርግ ከሆነ በእርግጥም ከሌሎች ሰዎች ጋር ራሳችንን አናወዳድርም።